تأمّلی بر بنیان‌های معرفت‌شناختی توجیه کیفرگرایی حکومتی بر پایۀ برساخت دشمن از مجرم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسیِ دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دانش آموخته دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

شاید یکی از قدیمی‌ترین و نیز فراگیرترینْ ابزارهایی که دولت‌ها آن را دست‌مایۀ توجیهِ بدرفتاری‌های خویش با مجرمین و نیز اقلیّت‌های مخالف قرار می‌دهند، ساختِ دوگانة دشمن- شهروند بر پایۀ استراتژی «نامیدن» باشد. تبارشناسیِ ستیزه‌های حقوق کیفری، در یک پیوستارِ کیفرگرایی با درون‌مایۀ دشمن‌مداری و آنتاگونیسم از یک‌سو و مداراگرایی با مضمونِ دوست‌مداری و گفتگو از سوی دیگر قرار می‌گیرند. نوشتار حاضر به شیوة آزمایش فکری و با آگزیوماتیزه‌سازیِ گزاره‌های نظری، تلاش دارد تا رویکرد دشمن‌مداری در واکنش به مجرم را نمایان سازد. بر پایة آزمایش فکری انجام شده، دو دسته از نظریّه‌ها: 1) اندیشه‌های مبتنی بر اجماعِ زبانی و گفتگو (روسو، آرنت، هابرماس و گارلند) و 2) انگاره‌های غیریّت‌ساز (یاکوبس، اشمیت و آگامبن)، با بنیان‌های معرفتیِ گوناگون در برابر یک‌دیگر صف‌آرایی می‌کنند. تبیینِ علّی کیفرگرایی بر پایۀ گزاره‌های استخراجی نشان داد که ریشۀ دشمن‌مداری را باید در چگونگیِ رویارویی دولت‌ها و انتظاراتِ آن‌ها دربارۀ شیوة جامعه‌پذیریِ نیروهای اجتماعی جستجو کرد؛ به گونه‌ای که هر زمان تکالیفِ اجتماعی- اخلاقی و دستورالعمل‌های اجتماعی آن‌چنان که باب میل دولت‌ها است از سوی شهروندان امکان‌پذیر نشود، غیریّت‌سازی و دیگری‌‌انگاری نسبت به آن‌ها در دستور کار قرار می‌گیرد. بنابراین، برون‌رفت از چنین وضعیّتی، نیازمندِ بازنگری در نظام معرفتی‌شناختیِ حقوق کیفری (جرم‌انگاری و کیفرگذاری)، حلِّ مسألۀ بزهکاری بر پایة درکِ بستر اجتماعی و نیز کاربستِ یک رویکرد اصلاحیِ مبتنی بر گفتگو و مدارا است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Study of the Epistemological Foundations of the Justification of State Punitiveness based on the Construction of Offenders as Enemy

نویسندگان [English]

  • Hossein Mohammad Kourehpaz 1
  • Hamid Naderi 2
1 Ph.D. Student in Criminal Law and Criminology. Faculty of Law and Political Science. Allameh Tabataba'i University. Tehran. Iran
2 Ph.D. in Sociology. Tehran University. Tehran. Iran
چکیده [English]

Perhaps one of the oldest and most pervasive tools that states use to justify their mistreatment of offenders and to oppose minorities is to build a dual enemy-citizen structure by implementing “naming” strategy. The genealogy of criminal law disputes is located in a continuum of punitiveness with a hostility- orientedness and antagonistic content on the one hand, and tolerance with the themes of friendship and dialogue on the other. The present article tries to show the hostility- orientedness approach in reaction to the offenders by way of thought experiment and axiomatization of theoretical propositions. As per the thought experiment conducted, a wide range of theories with various epistemological foundations stood against each other. These can be classified into, 1) theories based on linguistic consensus and dialogue (Rousseau, Arendt, Habermas, and Garland), and 2) Otherness theories (Jacobs, Schmitt, and Agamben). The causal explanation of punitiveness according to the extracted propositions showed that the root of hostility-orientedness tendency lies in the way governments expect and confront the socialization of social forces, regarding their type and way of socialization, in a way that if socio-moral duties and social principles are not carried out the way the government’s desire, the Otherization of the society will be on the agenda. To hold this tendency back, though, a revision of the epistemological system of criminal law (criminalization and sentencing), finding a solution for delinquency by considering the social context, and implementing a corrective approach based on tolerance and dialogue are required.  
 
1. Introduction
The genealogy of criminal law is located in a continuum of security-orientedness with the aim of homogenizing society and with the themes of conflict and antagonism on the one hand (hostility-orientedness), and with direction of reform and treatment as well as the themes of consensus and dialogue on the other (friendship-orientedness).  These two tendencies are signs of punitive and tolerant criminal justice systems respectively.
Rousseau’s contractualist approach, Arendt’s human rights approach, Habermas’ “communicative action” approach, and Garland’s social approach are instances of are instances of criminal justice system based on tolerance and reform. Rousseau’s approach holds that the social contract between the members of the society and its acceptance prevents disorder in the society; yet, if someone commits a crime and violates the contract and society at his own will, the authorities need to prosecute him and announce to the public that the social contract has been violated by him and that such a person is not considered a member of the community. Arendt tried to show that the consequences of the division of Europe after World War II was the overnight appearance of millions of stateless and helpless refugees and the conversion of large numbers of religious-ethnic minorities into second- or non-indigenous citizens. Habermas’ approach maintains that the goal of communicative rationality is to reach to an understanding between actors which eliminates the possibility of disagreement in a problematic relationship. Garland’s criminology of the self holds the offender as an ordinary human being who may commit a crime due to bio-psychological disorder or social deprivation. His criminology of other maintains that criminals are a group of offenders who are different from “us”. Such criminals cannot be understood as ordinary human beings.
On the contrary, Jacobs’s punitiveness approach, Schmidt’s institutional violence, and Agamben’s exclusion-making and suspension of law are instances of security-oriented and differential approach. Jacob contends that, undoubtedly, the criminals who rise up in fundamental opposition to the existence of a political system must be considered enemy. For Schmidt, a political affair is nothing but a friend-enemy distinction, and violence is inherent in the politics; in fact, the political arena makes it possible to distinguish friend from enemy. Agamben also asserts that exception is a fabricated situation by the government to subject individuals or groups to its own rejection and denial by the suspension of law; and through this suspension, people who fall into the constructed framework of exceptions are removed from the realm of law.
 
2. Methodology
The present paper applies the qualitative method and thought experiment, and adopts a descriptive-critical viewpoint. A thought experiment is an analysis of an argument about a fictional story that is performed with the aim of confirming or disproving a hypothesis or theory. Thought experiments are used as evidences to justify the truth or falsity of reasonings, and they are not mere intuitions at all. A thought experiment, just like an actual experiment, acts as an innovative tool. This method of research, without standing in need of new experimental data, makes it possible to achieve a new “epistemic” situation. Carrying out thought experiments makes it possible to examine criminal law disputes based on the friend-enemy binary opposition. Moreover, drawing the boundaries of punitiveness-tolerance and its opposition in the structure of social order makes it clear how to regulate society by the criminal justice system and its epistemological foundations.
 
3. Results and discussion
State-centered centralism accompanied with a sense of authoritarianism has a higher punitive capacity than society-based or social system based on state-society synergy. That is because in these kinds of communities, the government, equipped with instrumentalism and demagogy, and with a justification of violence in public opinion, and by media stereotyping and highlighting public security, seeks to establish its position by demarcating its self/other or friend/enemy. It is clear that the weakness of states in the socialization of desirable normative regimes, especially with an authoritarian attitude and a redefinition of actors in the self-other/friend-enemy continuum, will lead to disorder and inefficiency. The impossibility of building linguistic consensus and social harmony, especially the rational establishment of normative regimes, may lead to social exclusion, a deprivation causing social conflict and antagonism, growing moral outrage, lack of social cooperation and the occurrence of various types of criminal phenomena (such as organized crime, corruption, etc.). Theoretical and probative evidences show that government punitiveness based on the construction of offenders as enemy will make social integration impossible; a convergence that focuses on the content of social cohesion and solidarity in the relationships between the judiciary and civil society, especially members of society. Reaching a common language and linguistic agreement on issues such as crime and criminals through accepting Others and an intersubjective relationship will be able to eliminate the unilateral and monopolistic tendency of the government. This will also pave the way for the social integration of minority groups, and also the return of criminals to the society. To hold this tendency back, though, a revision of the epistemological system of criminal law (criminalization and sentencing), finding a solution for delinquency by considering the social context, and implementing a corrective approach based on tolerance and dialogue are required.
 
4. Conclusion
As per the thought experiment conducted, a wide range of theories with various epistemological foundations stood against each other. These can be classified into, 1) theories based on linguistic consensus and dialogue (Rousseau, Arendt, Habermas, and Garland), and 2) Otherness theories (Jacobs, Schmitt, and Agamben). The causal explanation of punitiveness according to the extracted propositions showed that the root of hostility-centered tendency lies in the way governments expect and confront the socialization of social forces, regarding their type and way of socialization, in a way that if socio-moral duties and social principles are not carried out the way the governments desire, the Otherization of the society will be on the agenda.
 
Selection of References
Arendt, H. (2010), Totalitarianism, translated by: Mohsen Solasi, Second Edition, Sales Pub. [In Persian] 
Ebrahimi Tirtash, F. (2009), “Is Thought Experiment Considered an Argument?”, Methodology of Social Sciences and Humanities, Vol. 15 (60) 121-144. [In Persian] 
Garland, D. (1996), “The Limits Of The Sovereign State: Strategies of Crime Control in Contemporary Society”, the British Journal of Criminology, Vol. 36(4), pp. 445-471.
Habermas, J. (1996), Between Facts and Norms: Contributions to a Discourse theory of Law and Democracy, Translate by William Rehg, MIT Press.
Hosseini B. S. A., Maleki, S., & Akbari, M. (2015), “Exception Logic in the Political Philosophy of Carl Schmitt”, Philosophical Investigations Journal, Vol. 13 (26), pp. 65-102. [In Persian] 
Mackert, J. (2004), “Reorganization and Stabilization: Social Mechanisms in E´mile Durkheim’s Professional Ethics and Civic Morals: A Contribution to the Explanation of Social Processes”, Journal of Classical Sociology, Vol. 4(3), pp. 311-336.
Mahboobi Arani, H. & Jamali, A. (2020), “Foucault and Agamben: Power and Sovereignty”, Knowledge (Journal of Human Sciences), Vol. 13 (82), pp. 195-215. [In Persian] 
Schmidt, C. (2013), “Concept of the Political”, translated by: Saleh Najafi, in: Law and Violence: Selection of Articles, Selection and Editing by: Morad Farhadpour and et al, Rokhdadeno Pub. [In Persian] 
Stuart, M. T., Fehige, Y., & Brown, J. R. (2018), The Routledge companion to thought experiments. London: Routledge.
Van Dijk, T. A. (2000), Ideology and Discourse: A Multidisciplinary Introduction, Pompeu Fabra University, Barcelona.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Epistemology
  • State Punitiveness
  • Hostility-orientedness
  • Tolerance
  • Thought Experiment
اله‌دادی، نفیسه، توانا، محمدعلی (1396)، «خشونت در وضع طبیعی هابز: بازنمایی انواع خشونت در لویاتان»، فصلنامه پژوهشنامه علوم سیاسی، دوره دوازدهم، شماره 3، ص 7-32.
ابراهیمی، شهرام (1396)، «پیشگیری در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 1392: چرایی، چیستی و چگونگی»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 78، ص 131-152.
ابراهیمی‌تیرتاش، فهیمه (1388)، «آیا آزمایش‌های فکری استدلال هستند؟»، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، شماره 60، ص 121-144.
آرنت، هانا (1389)، توتالیتاریسم، برگردان محسن ثلاثی، چاپ دوم، تهران: نشر ثالث.
آرنت، هانا (1392)، «افول دولت- ملت و پایانِ حقوق بشر»، برگردان جواد گنجی، در: قانون و خشونت: گزیدۀ مقالات، گزینش و ویرایش مراد فرهادپور، امید مهرگان و صالح نجفی، رخ‌داد نو. ص 211-264.
اشرف نظری، علی (1394)، «بازخوانی انتقادی مفهوم امر سیاسی در نظریۀ کارل اشمیت»، فصلنامه سیاست، دوره 45، شماره 4، ص 991-1014.
اشمیت، کارل (1392)، «مفهومِ امر سیاسی»، برگردان صالح نجفی، در: قانون و خشونت: گزیدۀ مقالات، گزینش و ویرایش مراد فرهادپور، امید مهرگان و صالح نجفی، رخ‌داد نو. ص 89-154.
اکوانی، حمدالله (1397)، «دو روایت امر سیاسی و الگوی دولت در اندیشه متفکران دوره میانه اسلامی»، فصلنامه دولت‌پژوهی، شماره 16، ص 1-38.
آگامبن، جورجو (1392)، «قانون و خشونت: قدرت حاکم و حیات برهنه»، برگردان مراد فرهادپور و امید مهرگان، در: قانون و خشونت: گزیدۀ مقالات، گزینش و ویرایش مراد فرهادپور، امید مهرگان و صالح نجفی، رخ‌داد نو. ص 31-87.
آگامبن، جورجو (1392)، «والتر بنیامین در برابر کارل اشمیت»، برگردان جواد گنجی، در: قانون و خشونت: گزیدۀ مقالات، گزینش و ویرایش مراد فرهادپور، امید مهرگان و صالح نجفی، رخ‌داد نو. ص 155-174.
بنیامین، والتر (1392)، «نقد خشونت»، برگردان مراد فرهادپور و امید مهرگان، در: قانون و خشونت: گزیدۀ مقالات، گزینش و ویرایش مراد فرهادپور، امید مهرگان و صالح نجفی، رخ‌داد نو. ص 175-208.
پاک‌نهاد، امیر (1399)، دانشنامه جرم‌شناسی نظری، چاپ نخست، تهران: نشر میزان.
جلایی‌پور، حمیدرضا (1381)، جامعه‌شناسی جنبشهای اجتماعی: با تاکید بر جنبش اصلاحی دوم خرداد، چاپ نخست، تهران: طرح نو.
جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا، اسفندیاری بهر‌آسمان، محمدصالح (1397)، «نگرشی جامعه‌شناسانه بر تحوّلات مجازات اعدامِ مجرمان مواد مخدر»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، شماره 25، ص 125-157.
چلبی، مسعود (1393)، تحلیل نظری و تطبیقی در جامعه‌‌شناسی، چاپ نخست، تهران: نشر نی.
حاضری، علی‌محمد، محسنی‌ابوالخیری، علیرضا (1398)، «تحلیل بر منازعات گفتمانی «حجاب» در دورۀ جمهوری اسلامی (1360 تا 1392)»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 19، ص 83-104.
حسانی، جلال‌الدین و دیگران (1400)، «رهیافت مدیریت ریسک جرم و جلوه‌های آن در نظام عدالت کیفری ایران»، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق کیفری، سال دوازدهم، شماره 1 (پیاپی 23)، ص 27-52.
حسینی بهشتی، سید علیرضا و دیگران (1393)، «منطق استثنا در فلسفه سیاسی کارل اشمیت»، دوفصلنامه جستارهای فلسفی، شماره 26، ص 65-102.
رانسیر، ژاک (1392)، «چه کسی سوژۀ حقوق انسان‌ها است؟»، برگردان امیر احمدی‌آریان، در: قانون و خشونت: گزیدۀ مقالات، گزینش و ویرایش مراد فرهادپور، امید مهرگان و صالح نجفی، رخ‌داد نو. ص 265-285.
رفیع‌پور، فرامرز (1398)، کندوکاوها و پنداشته‌ها: مقدمه‌ای بر روش‌های شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی، چاپ بیست و سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
رضوی، کمال و دیگران (1400)، «نهاد روحانیت و مواجهه با تضاد هنجاری: مطالعة موردی جایگاه اجتماعی زنان»، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره دهم، شماره 3، ص 749-777.
روحانی راوری، مرتضی، طالب‌زاده، سیدحمید (1390)، «انسان‌شناسی در اندیشه کانت»، دوفصلنامه متافیزیک، شماره 11 و 12، ص 73-88.
زینالی، امیرحمزه، محمد‌کوره‌پز، حسین (1394)، بازدارندگی نوین: جرم و سیاست جنائی در عصر جهانی شدن، چاپ نخست، تهران: خرسندی.
دفلم، متیو (1398)، جامعه‌‌شناسی حقوق: بینش‌‌های در باب سنتی دانشورانه، برگردان سینا باستانی، تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
ساداتی، سید‌محمد‌جواد، نوبهار، رحیم (1397)، «تأملی در زمینه‌های شکل‌گیری سیاست کیفری سخت‌گیرانه در دهه‌ی نخست انقلاب اسلامی ایران»، دوفصلنامه مطالعات حقوقی معاصر (فقه و حقوق اسلامی سابق)، شماره 17، ص 157-183.
سرخوش، نیکو (1392)، «نگاهی به مفهوم امر متعال در اندیشه هانا آرنت و فمینیسم»، دوفصلنامه شناخت، شماره 68، ص 91-108.
صادقی، مسعود (1398)، «نقش آزمایش‌های فکری در فلسفه»، دوفصلنامه متافیزیک، شماره 28، ص 67-80.
صدر توحیدخانه، محمد (1388)، «حقوق در چنبره «دشمن»، از سیاست امریکایی «جنگ با ترور» تا نظریۀ آلمانی «حقوق کیفری دشمنان»»، در: تازه های علوم جنایی (مجموعه مقاله‌ها)، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، نشر میزان. ص 465-495.
صفاری، علی و دیگران (1399)، «تأثیر متغیرهای اجتماعی و فردی بر میزان کیفرگرایی افکار عمومی (مطالعه میدانی در سه شهر تهران، مشهد و قم)»، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق کیفری، سال یازدهم، شماره 2 (پیاپی 22)، ص 131-165.
عابدی اردکانی، محمد، اله‌دادی، نفیسه (1397)، «کارل اشمیت و تئوریزه‌کردن خشونت»، دوفصلنامه غرب‌شناسی بنیادی، سال نهم، شماره 1، ص 115-139.
عالم، عبدالرحمن (1400)، بنیادهای علم سیاست، چاپ سی و سوم، تهران: نشر نی.
علمی، قربان و دیگران (1399)، «مقایسة الهیات سیاسی یوهانس باپتیست متز و کارل اشمیت»، دوفصلنامه پژوهشنامة ادیان، سال چهاردهم، شماره 27، ص 155-178.
غفارپور، بختیار (1387-1386)، «رضا‌شاه و طرح اسکان اجباری عشایر بختیاری (پژوهشی مبتنی بر اسناد)»، دوفصلنامه مسکویه دانشگاه آزاد، شماره 8، ص 33-56.
غلامی، حسین (1389)، «جرم یا جنگ؟ تاملی جرم‌شناختی در مفهوم محاربه»، در: مجموعه مقالات در بزرگداشت استاد عالیقدر فقه و حقوق دکتر ابوالقاسم گرجی، جلد دوم، انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. ص 499-524.
غلامی، حسین (1392)، «ترس از جرم و نظامی کردن عدالت کیفری»، دیباچه در: فارال، استفن، جانتان جکسون، و امیلی گری، نظم اجتماعی و ترس از جرم در دوران معاصر، ترجمه حمیدرضا نیکوکار، تهران: نشر میزان. ص 11-15.
غیاثیان، مریم‌سادات (1386)، «بازنمایی ”ما“ و ”آنها“: تصویر سفیدپوستان و مسلمانان در نشریات غرب پس از یازدهم سپتامبر 2001»، فصل‌نامه رسانه، شماره 4 (پیاپی 72)، ص 205-213.
فرهادپور، مراد (1392)، «پیشگفتار»، در: قانون و خشونت: گزیدۀ مقالات، گزینش و ویرایش مراد فرهادپور، امید مهرگان و صالح نجفی، رخ‌داد نو. ص 7-28.
فوکو، میشل (1392)، تولد زیست سیاست؛ درس گفتارهای کلژدوفرانس 1978-1979، برگردان رضا نجف‌زاده، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
فوکو، میشل (1397)، مراقبت و تنبیه: تولدِ زندان، برگردان نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چاپ پانزدهم، تهران: نشر نی.
قربان‌نیا، ناصر (1377)، «فلسفه مجازات»، فصلنامه نقد و نظر، شماره 15 و 16، ص 417-448.
قرشی، مجتبی، داودی، علی اصغر (1397)، «جبهه‌گیری احزاب در مقابل اصلاحات ارضی رژیم پهلوی»، فصلنامه مطالعات سیاسی، شماره 39، ص 113-134.
کونانی، سلمان و دیگران (1399)، «تحلیلی جامعه‌مدار از سیاست اصلاح و درمان محکومان (زن و مرد) و روش‌های آن»، فصلنامه زن و جامعه، شماره 11، ص 227-255.
کونین، کریس (1396)، «جرم دولتی، موضوع استعمار و مردمان بومی»، برگردان حسین غلامی و حسین محمد‌کوره‌پز، در: سمولرز، آلت، و رولف هاومن، جرم‌شناسی فراملی: به سوی جرم‌شناسی جنایات بین‌المللی، به کوشش حمیدرضا نیکوکار، نشر میزان. ص 266-297.
محبوبی آرانی، حمیدرضا، جمالی، عباس (1399)، «آگامبن و فوکو: حاکمیت یا قدرت؟»، دوفصلنامه شناخت، شماره 82، ص 195-215.
محمد‌کوره‌پز، حسین، دانش‌ناری، حمیدرضا (1399)، «دوگانۀ رویکردهای کیفرگرا- مداراگرا در پاسخ‌‌دهی به جرایم مواد مخدر و روان‌گردان: تحلیل گفتمان فیلم «متری شیش و نیم»»، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 77، ص 57-104.
مرتضوی، سیدرحمان (1394)، «واسازی: از دوستی تا سیاست»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 32، ص 153-171.
مقصودی، مجتبی (1381)، تحولات قومی در ایران: علل و زمینه‌ها، چاپ نخست، تهران: تمدّن ایرانی (وابسته به مؤسسه مطالعات ملی).
ملک‌زاده، حمید (1393)، «شانتل موف و وارونگی امر سیاسی»، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی، شماره 11، ص 131-151.
منتسکیو، شارل (1349)، روح‌القوانین، برگردان علی‌‌اکبر مهتدی، چاپ ششم، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
مهدوی‌پور، اعظم، شهرانی کرانی، نجمه (1396)، «تحدید تضمین‌های دادرسی عادلانه در پرتو جرم‌شناسی امنیت‌گرا»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 97، ص 79-112.
مؤذن‌زادگان، حسنعلی، محمدکوره‌پز، حسین (1395)، «ضمانت‌های اجرایی نقض حقوق شهروندی در فرایند تحقیقات پلیسی»، مجله آموزه‌های حقوق کیفری، شماره 11، ص 53-86.
میرابیان‌تبار، مهدی، کرباسی‌زاده اصفهانی، علی (1394)، «تطور مفهوم بازشناسی نزد فیشته و تأثیر آن بر هگل جوان (دورة الهیاتی و دستنوشته‌های بنا)»، دوفصلنامه متافیزیک، شماره 19، ص 27-40.
نجف‌زاده، رضا (1393)، «زیست قدرت در اندیشه سیاسیِ فوکو، آگامبن، و نگری: از جامعه انضباطی تا جامعه کنترلی جهانی»، فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، شماره 4 (پیاپی 14)، ص 149-172.
نوذری، حسینعلی، ایمانی، علی (1397)، «وجوه دموکراتیک نظام سیاسی مطلوب در نظریه سیاسی ایمانوئل کانت و یورگن هابرماس»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 44، ص 209-235.
نیک‌نفس، حجت (1397)، «تخته‌قاپو کردن ایلات عشایر ارسباران(قره داغ)؛ ضرروت تاریخی یا پروژه سیاسی»، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران، شماره 38 (پیاپی 128)، ص 155-177.
توانا، محمدعلی، آذرکمند، فرزاد (1393)، «مقایسۀ امر سیاسی و جامعة سیاسی مطلوب در اندیشة هابرماس و موفه»، جستارهای سیاسی معاصر، سال پنجم، شماره 4 (پیاپی 14)، ص 27-50.
هابز، تامس (1381)، لویاتان، برگردان حسین بشیریه، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
یاکوبس، گونتر (1388)، «حقوق کیفری دشمنان و حقوق کیفری شهروندان»، برگردان محمد صدر توحیدخانه، در: تازه های علوم جنایی (مجموعه مقاله‌ها)، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، نشر میزان. ص 497-517.
DeKeseredy, Walter S. (2011), Contemporary Critical Criminology, Routledge.
Garland, David (1996), “THE LIMITS OF THE SOVEREIGN STATE: Strategies of Crime Control in Contemporary Society”, the British Journal of Criminology, Vol. 36(4) 445-471.
Habermas, Jürgen (1996), Between Facts and Norms: Contributions to a Discourse theory of Law and Democracy, Translate by William Rehg, MIT Press.
Hilgendorf, Eric (2013), “Contemporary German Criminal Jurisprudence”, Peking University Law Journal, Vol. 1(1) 181-195.
Mackert, Jurgen (2004), “Reorganization and Stabilization: Social Mechanisms in E´mile Durkheim’s Professional Ethics and Civic Morals: A Contribution to the Explanation of Social Processes”, Journal of Classical Sociology, Vol. 4(3) 311-336.
Muenster, Bettina, Trone, Jennifer (2016), Why is America So Punitive? A Report on the Deliberations of The Interdisciplinary Roundtable on Punitiveness in America, MacArthur Foundation.
Nersessian, Nancy J. (1992), “In the Theoretician’s Laboratory: Thought Experimenting as Mental Modeling”, Proceedings of the Biennial Meeting of the Philosophy of Science Association, No. (2) 291–301.
Stuart, Michael and et al. (2018), The Routledge Companion to Thought Experiments, Routledge.
Van Dijk, Teun A. (1998), “Opinions and Ideologies in the Press”, In: Allan Bell and Peter Garrett (Eds.), Approaches to Media Discourse, Blackwell, 21-63.
Van Dijk, Teun A. (2000), Ideology and Discourse: A Multidisciplinary Introduction, SAGE Publications Ltd.