تحلیل ساختاری عدالت جنسیتی در کیفرگذاری جرایم تعزیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مطالعات زنان،دانشکده علوم انسانی،دانشگاه تربیت مدرس، تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

3 استاد حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس تهران

4 استادیار گروه مطالعات زنان دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

با افزایش نرخ جرم زنان،برقراری عدالت جنسیتی در کیفرگذاری جرایم تعزیری اهمیت می‌یابد. لذا به موارد مؤثر بر کیفرگذاری جرایم زنان شامل اراده ارتکاب جرم و پیامدهای کیفر پرداخته می‌شود. به منظور بررسی این موارد از نظریه فشار ساختاری و مفهوم نقش استفاده شده است. روش پژوهش کیفی و از طریق مصاحبه نیمه باز با چهار گروه فقهای دینی، قضات و وکلا، دانشجویان حقوق جزا  و فعالان حقوق زنان می‌باشد.
فشار ساختاری که در موقعیت‌های مختلف بر زنان وارد می­شود، اراده را منفعل و زمینه ارتکاب جرم توسط آن­ها را فراهم می‌سازد. از سوی دیگر، کیفرها پیامدهای مضاعف و شدیدتری مانند مشکلات جسمی و روحی، طرد خانوادگی و اجتماعی برای زنان در بر دارند. این شرایط ضرورت اعمال رویکردی حمایتی در کیفرگذاری از قبیل تخفیف در نوع و میزان مجازات، حذف کامل برخی مجازات‌ها و غیره را برای زنان ایجاب می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Structural Analysis of Gender Justice in Punishment of Ta'zir Crime

نویسندگان [English]

  • Azam Badrimanesh 1
  • saeed moeedfar 2
  • mohammad jafar habibzadeh 3
  • Toba Shakeri Golpaiegany 4
1 Department of women studies, Tarbiat modares university.
2 Sociology department, social science, Tehran university.
3 Criminal Law and Criminology Department, Tarbiat Modares University.
4 Department of women studies, Tarbiat Modares University.
چکیده [English]

As women's crime rates increase, gender equality is important in punishing offenses. Therefore, the issues affecting the punishment of women's crimes, including the will to commit a crime and the consequences of the punishment, are addressed. Structural stress theory and role concept are used to investigate these issues.
The research method is qualitative through semi-open interviews with four groups of religious scholars, judges and lawyers, criminal law students and women's rights activists. The structural pressure that is exerted on women in different situations provides a passive will and provides them with the opportunity to commit a crime. On the other hand, punishments have more severe consequences, such as physical and mental problems, family and social exclusion for women. These conditions necessitate the application of a supportive approach to punishment, such as a reduction in the type and amount of punishment, the complete abolition of certain penalties and so on.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender punishment
  • Tazir Crime
  • Gender justice
  • Structural strain
  • Social and family role
آذربایجانی، مسعود (1388)، «عدالت جنسیتی و اشتغال زنان»، مجله مطالعات راهبردی، دوره 12، شماره 46، ص 116-81.
آشوری، محمد (1381)، «نگاهی به پدیده همسرکشی در استان فارس»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 58، شماره پیاپی 509، ص 48-32.
استروس،آنسلم و جولیت کوربین (1385)، اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، ترجمه بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه انسانی و مطالعات فرهنگی.
استوارت میل، جان (1393)، انقیاد زنان، ترجمه علاءالدین طباطبایی، تهران: نشر هرمس.
ارمکی، تقی آزاد (1389)، نظریه‌های جامعه‌شناسی، چاپ ششم، تهران: انتشارات سروش.
جمشیدی، محبوبه (1394)، «بررسی موارد تخفیف مجازات زن در حقوق کیفری ایران و مبانی آن در فقه و امامیه»، کنفرانس ملی چارسوی علوم انسانی.
حامدپور، غلام (1390)، «رویکرد جنسیت‌محور بر مداخلات کیفری و بررسی موردی آن در حقوق ایران و کانادا»، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه حقوق، دانشگاه امام صادق.
حسینی، سید احمد و آقایی، مرضیه (1387)، «بررسی عوامل موثر بر پدیده روسپی‌گری»، نشریه پژوهش اجتماعی، دوره 1، شماره 1، ص  78-63.
دلاور، علی (1389)، «روش شناسی کیفی»، نشریه راهبرد، شماره 54، سال نوزدهم، ص 72-56.
دورکیم، امیل (1384)، درباره تقسیم کار اجتماعی، ترجمه محمدباقر پرهام، چاپ دوم، تهران: انتشارات مرکز.
رستمی تبریزی، لمیاء (1388)، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرم‌شناسی»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 50، ص 52-34.
ریتزر، جورج (1379)، نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
سمیعی، حسن (1333)، حقوق جزا، چاپ اول، تهران: چاپخانه شرکت مطبوعات.
ساروخانی، باقر (1380)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، جلد اول، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
فرهنگی، علی اکبر و حسین صفرزاده (1385)، روش‌های تحقیق در علوم انسانی، تهران: انتشارات پیام.
قاضی‌نژاد، مریم و ماریا عباسیان (1390)، «مطالعه کیفی عوامل اجتماعی همسرکشی»، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 9، شماره 2، تابستان، ص 116-81.
کوزر، لوئیس آلفرد (1393)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
گیدنز، آنتونی (1379)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، چاپ ششم، تهران: نشر نی.
معظمی، شهلا (1383)، «جرم‌شناسی خشونت خانگی و همسر کشی در سیستان و بلوچستان»، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، شماره 2، تابستان، ص 59-44.
میرمجیدی هشجین، سیده سپیده (1390)، «رویکرد جنسیت محور به گفتمان تقنینی و قضایی نهادهای حقوق کیفری عمومی ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1384)، تقریرات درس جرم‌شناسی بزهکاری زنان و روسپیگری، دوره کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، تهیه و تنظیم  توسط نرگس‌السادات روح‌الامین.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین (92-1391)، تقریرات درس جامعه‌شناسی کیفری، دوره دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، تنظیم توسط سمیرا گل‌خندان.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین(1390)، «واکاوی اختیار قاضی در تخفیف مجازات»، ویژه‌نامه مجله تحقیقات حقوقی، شماره 5، ص 55-9.
نصیری اروجعلیلو، شهروز (1395)، «بررسی تاثیر جنسیت در احکام جزا و قانون مجازات اسلام»، فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، شماره ششم، ص 94-85.
ولایتی، فاطمه (1390)، موارد تخفیف مجازات زن در حقوق کیفری ایران، چاپ 2، تهران: انتشارات نگاه بینه.
یزدانیان، علی (1395)، تاثیرات جنسیت در حقوق کیفری ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات نوروزی.
Balkan, S. and R. Berger (1979), »The Changing Nature of Female    Delinquency, in B. Claire(ed)«, Female. Perspectives on Development, New York: Penum.
Donmoyer, R. (2001),» Paradigm Talk  Reconsidered , V. Richardson(ed)«, Handbook of Research on Teaching, 4th Edition, p174-197, Washington, Dc, American Educational Research Association.
Malloch, M. and G. Mclvor (2010), »Woman Punishment and Social Justice«: Human rights and penal practices, Routledge.
Merton, R. K. (1938), »Social Structure and Anomie«, American Sociological Review, Vol. 3, No. 5, 627-628.
Merton, R. K. (1957), Social Theory and Social Structure (2nd edition), Glencoe, IL, Free Press.
Merton, R. K. (1966), Social Structure, MacMillan publishing company.
Showalter, G. (1987), The Female Malady, London: Virago.
Schulhofer, S. J. (1995). The Feminist Challenge in Criminal Law. University of Pennsylvania law review.