«جلب شاهد» از منظر حقوق ایران و اسناد بین المللی، از هست ها تا بایدها

نویسندگان

چکیده

بر اساس اصل 38 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران «هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار و یا کسب اطلاع ممنوع است، اجبار شخص به شهادت، اقرار یا سوگند مُجاز نیست و چنین شهادت و اقرار و سوگندی، فاقد ارزش و اعتبار است...». از طرفی ماده 159 قانون آیین دادرسی کیفری مقرر می دارد: «هر یک از شهود تحقیق و مطلعین باید در موعد مقرر حاضر شوند، در صورت عدم حضور برای بار دوم احضار می گردند، چنانچه بدون عذر موجه حضور نیابند به دستور دادگاه جلب خواهند شد...». از جمع این دو مقررۀ قانونی که در طول یکدیگرند، نخستین سوالی که به ذهن می رسد فلسفه و چرایی این موضوع است. یعنی پاسخ به این سوال که جلب شاهدی که قانون اساسی اجبار او به ادای شهادت را عملی قابل مجازات می داند، بر چه مبنایی استوار شده است؟ مبنای حقوقی جلب شاهد را می توان در پرتو لزوم پایبندی به دستور مرجع قضایی، اجرای عدالت یا مصلحت اجتماعی دنبال نمود و بر اساس ادله فقهی به کنکاش در چرایی موضوع پرداخت. از منظر اسناد بین المللی نیز، با توجه به نقش شهود در کشف حقیقت و تاکید بر حمایت و رعایت حقوق آنان وضعیت احضار و جلب شاهد قابل بررسی است. این مقاله در پی آن است تا وضعیت حقوقی شاهد را در نظام حقوق کیفری ایران و اسناد بین المللی، در مصاف با دستور جلب مورد بررسی و نقد قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Arresting of Witness from the Perspective of Iran Law and International Instruments; what is and what ought to be

نویسندگان [English]

  • Mahdi Gholampour
  • Abbas Taddayon
چکیده [English]

Principle 38 of constitution law states:”any torture for confession or getting information is forbidden. Forcing people to testify, confession or oath is not valid and this testimony and confession and oath in not acceptable before the court”. The offender who breaches this norm will be punished under the Islamic criminal law. On the other hand, article 159 of criminal procedure law states: every witness of an investigation and a person who are aware must be available at the specified time, otherwise they will be summoned for second time and if they and not available without any acceptable reasons, they would be arrested according to the courts order. These two articles raise a question as to why these two articles stabilize this rule. In other word, what is the base of these rules while the constitution law says that arresting a witness and forcing them to testify is punishable? On the other hand, international documents consider the role of witness in finding truth and emphasize to defend their rights. This article is going to criticize the condition of witness arresting in criminal justice of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arresting
  • Witness
  • Aware
  • Iran Criminal Law