نقش و جایگاه سازمان‌های مردم‌نهاد حوزه زنان در حقوق کیفری ایران و افغانستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

چکیده

بزه‌دیدگی زنان و خشونت علیه آنان از معضلات جهان امروز است که به تدریج توجه دولت‌ها و کنش‌گران حقوق زنان را جلب کرده است. در این میان، نقش و جایگاه سازمان‌های مردم‌نهاد حوزة زنان در راستای توانمندسازی زنان بزه‌دیده و پیشگیری از بزه‌دیدگی ثانویه، به ابزاری قوی در مبارزه با خشونت، مبدل شده و به‌عنوان یکی از مصادیق سیاست جنایی مشارکتی جلوه‌گر شده است. در دادرسی کیفری ایران با وضع ماده 66، امکان اعلام جرم و شرکت در مراحل دادرسی برای سمن­های زنان فراهم شده است. ماده مذکور هر چند از جهاتی مورد ایراد است، چشم انداز روشنی از آینده مشارکت این سازمان‌ها نشان می‌دهد. در افغانستان به‌ویژه در دهه‌های اخیر، نهادهای مدنی زنان به شکل پروژه‌ای تأسیس و شروع به‌کار کرده‌اند. هر چند، فعالیت این سازمان‌ها در مرحله دادرسی با خلاء قانونی مواجه است، اما آن‌ها توانسته‌اند درمرحله پیشگیری کنشی، خدمات چشم‌گیری به جامعه زنان افغانستان ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role and Position of Women's NGOs in Criminal Law in Iran and Afghanistan

نویسندگان [English]

  • Elham Heidari 1
  • Khaledeh Ghayoori 2
1 Assistant Professor of Criminal Law and Criminology, Shahrekord University, , Shahrekord, Iran.
2 M.A in Criminal Law and Criminology, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

Women's victimization and violence against them is one of the problems of the world today, which has gradually attracted the attention of governments as well as women's rights activists. Meanwhile, the role and position of women's NGOs in empowering women victims and prevention of secondary victims, has become a powerful tool in combating violence and developing the criminal justice process and has emerged as one example of participatory criminal policy. In the criminal proceedings of Iran, with the enactment of Article 66, it is possible for women activists to declare a crime and participate in the proceedings. Although this article is objectionable in some ways, it shows a clear vision for the future of the participation of these organizations. In Afghanistan, especially in recent decades, women's civic organizations have been established as start-up projects. Although the activities of these organizations face a legal vacuum during the proceedings, they have been able to provide significant services to the Afghan women's community in the field of preventive action.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Violence against Women
  • Non-Governmental Organizations
  • Victimized Women’s
  • Criminal Procedure
  • Iran
  • Afghanistan
آفاری، ژانت (1996)، انجمن‌های نیمه‌سری زنان در نهضت مشروطه، ترجمۀ جواد یوسفیان، تهران: نشر بانو.
بامداد، بدرالملوک (1348)، زنان ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، جلد دوم، تهران: انتشارات ابن سینا.
حبیب پور گنابی، کرم (1397)، ارزیابی عملکرد سازمان های غیردولتی (سمن‌های) کشور در حوزه زنان و خانواده، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده (مطالعات راهبردی زنان)، دوره 20، شماره 79، ص 45-86.
حیدری، الهام (1397)، «ضرورت و جلوه‌های مشارکت عمومی در دادرسی کیفری ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره 48، شماره 2، ص 275-296.
خالقی، علی (1394)، آیین دادرسی کیفری، جلد اول، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
خالقی، علی (1396)، نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
رامزی، منیژه (1398)، نقش نهادهای مدنی افغانستان در توانمندی زنان، کابل: نشر کتاب آرمان شهر.
رستمی، ولی (1386)، «مشارکت مردم در فرایند کیفری (بررسی سیاست جنایی کشورهای غربی)»، فصلنامه حقوق، مجلة دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 37، شماره 2، ص 139-172.
رضایی، صدیقه (1390)، آسیب‌شناسی اجتماعی زنان افغانستان، کابل: انتشارات امیری.
رمضانی قوام آبادی، محمدحسین (1396)، حضور سازمان‌های مردم نهاد در پرتو قانون آیین دادرسی کیفری، مجله حقوقی دادگستری، سال81، شماره 99، ص 139-167.
ساناساریا، الیز (1384)، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)، ترجمه: نوشین احمدی خراسانی، چاپ اول، تهران: نشر اختران.
شیدائیان، مهدی و علی عسکری مروت، مسلم واحدی (1398)، مشارکت سازمان های مردم‌نهاد در دادرسی کیفری به منزله سرمایه اجتماعی، مجله مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 6، شماره 1، ص 41-58.
شیعه‌علی، علی، و زارع (1394)، جایگاه سیاست جنایی مشارکتی واکنشی در مرحله تعقیب کیفری در حقوق ایران، مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی، شماره 4 و 5، ص287-310.
عباچی، مریم (1383)، پیش‌گیری از بزه‌کاری و بزه‌دیدگی اطفال، تهران: انتشارات مجد.
عظیمیان، عسل؛ شاملو، باقر، مهدوی ثابت، محمد علی (1396)، پراگماتیسم سیاست جنایی مشارکتی در قبال خشونت علیه زن، فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، شماره 32، ص 56-83.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (1398)، گزارش خشونت علیه زنان و عوامل این خشونت‌ها، کابل.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (2012)، حضور زنان در نهادهای مدنی، کابل.
کوشکی، غلام حسن (1392)، سازمان‌های غیر دولتی از انفعال تا مشارکت رو به فعال در تعقیب دعوی عمومی «با نگاهی به قانون آیین دادرسی کیفری»، پژوهش حقوق کیفری، دوره 2، شماره 4، ص 65-86.
گسن، رمون (1377)، جرم‌شناسی کاربردی، ترجمه: مهدی کی‌نیا، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد.
گلشن پژوه، محمدرضا (1385)، راهنمای سازمان‌های غیر دولتی، تهران: مؤسسة فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
لازرژ، کریستین (1392)، درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمه: علی حسین نجفی ابرند آبادی، چاپ چهارم، تهران: نشر میزان.
مهرپور، حسین (1379)، مباحثی از حقوق زن، چاپ اول، تهران: انتشارات اطلاعات.
ناهید، عبدالحسین (1384)، زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز: نشر احیا.
نوروزیان، صدیقه (1390)، دستنامه آموزشی منع تبعیض، کابل: موسسه مجتمع جامعه مدنی افغانستان.
نورمحمدی، معصومه‌السادات (1391)، «سیاست جنایی افغانستان در قبال بزه‌دیدگی زنان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق کیفری و جرم‌شناسی، تهران: مرکز آموزش عالی اهل‌البیت.
نوری نشاط، سعید (1385)، حق محوری در توسعه، تهران: انتشارات برگ زیتون.
نیازپور، امیرحسن (1382)، «پیشگیری از بزه‌کاری در قانون اساسی و لایحه پیشگیری از وقوع جرم»، مجله حقوق قضایی دادگستری، شماره 45، ص 124-159.
وورایی اکبر، محمدی همت و نوریان ایوب(1395)، مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد در فرایند کیفری، فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، شماره 28، ص  27-43.
یوسفی مراغه، مهدی؛ سعادت، علی؛ زارع مهدوی، قادر( 1392)، علل ارتکاب جرائم اقتصادی و راهکارها، فصلنامة انتظام اجتماعی، دوره 5، شماره 3، ص 145-169.
Burn, S. M. (2005), Women Acros Cultures: A Global Perspective (2ed.). NY: McGraw-Hill.
Declaration on the Elimination of Violence against Women (1993). United Nations (UN).
Kimberle.k.koverch (1994), Mediation: Principles and Practice, 3 Edition.
Luccaro. Tim and Erica Gaston (2014), Womens Access to Justice in Afghanistan.
Makumbe, J. (1998), Is There A Civil Society. International Affairs (Royal Institute of International Affairs1944), 74(2), 305-317.
Medica mondiale (2004), Legal Aid for Women and Women in Prisons. Final report.
National Action Plan for the women of Afghanistan (2017).
United Nationr (2015), Justice through Eyes of Afghan Women. Kabul, Afghanistan.
Unama case observation, February (2015), UN report, (2015).
United Nations Economic and Social Council, (March 2004), The Situation of Women and Girls in
Afghanistan, Report of the Secretary General, Commission on the Status of Women.
www.women.gov.ir.