مفهوم و مرجع احراز «منافع عدالت» در دیوان بین‌المللی کیفری در پرتو وضعیت افغانستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

در دیوان بین‌المللی کیفری، علاوه بر احراز صلاحیت و قابلیت پذیرش، مطابق ماده 53 اساس‌نامه تعقیب کیفری و تحقیق نباید برخلاف «منافع عدالت» باشد. اصل براین است که تعقیب و تحقیق در جهت منافع عدالت است؛ مگر اینکه با توجه به شدت جنایت ارتکابی، منافع بزه‌دیدگان و وضعیت متهم خلاف آن ثابت شود. در اپریل 2019 شعبه دوم پیش رسیدگی دیوان، ضمن پذیرش جنایات ارتکابی و احراز صلاحیت و قابلیت پذیرش دیوان، در تصمیمی چالش برانگیز درخواست دادستان در خصوص جنایات ارتکابی در افغانستان را در جهت منافع عدالت ندانست و آن را رد کرد. شعبه تجدیدنظر در 5 مارچ 2020 رای مزبور را نقض و مجوز تعقیب و تحقیق صادر کرد. پرسش اصلی در این مقاله این است که مفهوم منافع عدالت و مرجع تشخیص آن کدام است؟ شعبه تجدیدنظر احراز «خلاف منافع عدالت» بودن را منحصراً در حیطه اختیارات دادستان دانست این در حالیست که در سیاست دفتر دادستانی و پنج مورد که قبلاً در شعب پیش محاکمه مطرح شده، نظارت قضایی بر این امر همواره از اختیارات شعب پیش محاکمه تلقی شده بود.در این پژوهش توصیفی- تحلیلی به این نتیجه رسیده‌ایم که شعبه دوم پیش محاکمه با در نظر گرفنن احتمال بی‌نتیجه ماندن تعقیب کیفری نیروهای نظامی و امنیتی آمریکا و افغانستان تحت تاثیر ملاحظات فراحقوقی «مصلحت اندیشی» نمود لیکن شعبه تجدیدنظر اجرای عدالت و تساوی همگان در برابر دادگاه را برگزید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Meaning of the “Interests of Justice” in ICC and the Competent Authority to Establish it in the light of Afghanistan Situation

نویسنده [English]

  • Sadegh Salimi
Associate Professor of Law Faculty, Islamic Azad University, Tehran Central Branch
چکیده [English]

According to  Article 53 of the ICC Statute, in addition to jurisdiction and admissibility, an investigation or prosecution should not violate the interests of justice. Any prosecution and investigation are presumed to serve the interests of justice unless taking into account the gravity of the crime and the interests of victims otherwise proved. Pre-trial Chamber II admitting the gravity of alleged crimes, admissibility and jurisdiction rejected the prosecutor’s request for authorization of an investigation in Afghanistan in April 2019 arguing that it would not serve the interests of justice redundant. The Appeal Chamber reversed the impugned decision and authorized an investigation on 5th March 2020. While based on all 5 situations so far decided and The Office of the Prosecutor Policy Paper on the Interests of Justice, the Pre-trial chamber judicial review had been recognized the Appeal Chamber held that the prosecutor might exclusively establish it. In this descriptive-analytical study, having analyzed what the meaning of interests of justice and competent body to establish it are, it is found that the pre-trial chamber had rejected the authorization request because the chamber believed that it was unlikely or even impossible that investigation would result in the statute objectives. It seems that the pre-trial chamber was influenced by some extra-judicial considerations. The appeals chamber preferred justice and equality before the court

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interests of Justice
  • Pre-trial Chamber
  • ICC
  • Interests of Victims
  • Admissibility
امامیان، معصومه و ستار عزیزی (1397)، «چالش حقوقی اجرای قاعده عدم مصونیت سران دولت‌ها نزد دیوان‌کیفری بین‌المللی: با تاکید بر پرونده عمرالبشیر»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال 9 ش 18، ص 102-81.
بابایی، علی حسن، احمدرضا توحیدی و محمود قیوم‌زاده (1399)، «ارزیابی قاعده شدت کافی در رویه دیوان کیفری بین‌المللی» مطالعات حقوقی، دوره دوازدهم، شماره اول، ص 69-37.
خالقی، علی و امیرمسعود مظاهری (1391)، «عدم تمایل دولت به رسیدگی: یکی از مبانی قابلیت پذیرش موضوع در دیوان کیفری بین‌المللی»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 42، شماره 3، ص 176-159.
زکری، مهدی و کوروش بابایی (1394)، وظایف و اختیارات دادستان دیوان کیفری بین‌المللی، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد
زمانی، سیدقاسم (1387)، «دیوان کیفری بین‌المللی و صدور قرار جلب عمرالبشیر»، مجله پژوهشهای حقوقی، شماره 14، دوره 2، ص 47-13.
زمانی، قاسم و اسماعیل یعقوبی (1398)، «اتحادیه اروپایی و دیوان بین‌المللی کیفری: همکاری و حمایت نهادین»، مجله پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، دوره 7، شماره 13، ص 31-5.

ساعدی، زهرا و آزاده صادقی (1397)، «بررسی مفهوم منافع عدالت در تعقیب جرائم در دیوان کیفری بین‌المللی؛ با نگاهی بر سایر نظام‌های حقوقی» تحقیقات حقوقی معاهده، دوره 2، پیاپی 4، ص 398-367.

سبحانی، مهین (1396)، «ساز و کارهای کارآمد و مشروع عدالت انتقالی»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال هشتم، شماره اول، شماره پیاپی 15، ص 109-85.
سلیمی، صادق (1397)، چکیده حقوق جزایی عمومی، چاپ نهم، انتشارات جنگل، جاودانه.
سلیمی، صادق (1398)، «عوامل تشدید مجازات در آرای دیوان بین‌المللی کیفری»، آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دوره شانزدهم، شماره 18، ص 198-169.
شبث، ویلیام ا. (1384)، مقدمه‌ای بر دیوان کیفری بین‌المللی، ترجمه سید باقر میرعباسی و حمید الهوئی نظری، تهران: انتشارات مجد.
صابر، محمود و آزاده صادقی (1394)،  «بررسی معیار آستانه شدت برای تعقیب جنایات در دیوان کیفری بین‌المللی؛ با نگاهی بر دیگر دادگاه‌های بین‌المللی»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 6، شماره 2، ص 650-627.
کیتیچایساری، کریانگ (1387)، حقوق کیفری بین‌المللی، ترجمه حسین آقایی جنت‌مکان، تهران: انتشارات جنگل.
Ambos, Kai (2019), “Interests of Justice? The ICC urgently  needs reforms”, Blog of the European Journal of International law, June 11, 2019, available at: https://www.ejiltalk.org/interests-of-justice-the-icc-urgently-needs-reforms/
 Bergsmo, M., P. Kruger, and O. Bekou, in ‘Article 53’ in O. Triffterer and K. Ambos (ed.), The Rome Statute of the International Criminal Court: A Commentary  (Beck et al., 3rd ed., 2015),  pp. 1366-1368;
 Bergsmo, M.,  J. Pejić, and D. Zhu, ‘Article 15’ in O. Triffterer and K. Ambos (ed.), The Rome Statute of the International Criminal Court: A Commentary  (Beck et al., 3rd ed., 2015),  pp. 726-729;
Bolton, John, “We Will Let The I.C.C Die: Bolton Threatens International Court”, New York Times September 10, 2018, available at: https://www.nytimes.com/video/us/politics/100000006097156/bolton-icc-sanctions.html?searchResultPosition, last accessed on 11Feb, 2020;
Dukic, Drazan (2007), "Transitional Justice and the International Criminal Court-In the Interest of Justice" , International Review of the Red Cross, Vol.89 , No.887, September, p. 691-718;
Gavron, Jessica (2002), "Amnesties In the Light of Developments In International Law and the Establishment of the International Criminal Court", The International and Comparative Law Quarterly, Vol. 51, No. 1, p. 91-117;
ICC-02/17, 12 April (2019), decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the authorization of an investigation into the situation in the Islamic Republic of Afghanistan,
ICC-01/09-19-Corr, 31 March (2010),  Decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the Authorization of an Investigation into the Situation in the Republic of Kenya, ,
Judgement on the appeal against the decision on the authorization of an investigation into the situation in the Islamic Republic of Afghanistan, ICC-02/17-138 05-03-2020 NM PT OA4
ICC-02/11-14-Corr, Situation in the Republic of Côte d’Ivoire, Pre-Trial Chamber III, Corrigendum to “Decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the Authorisation of an Investigation into the Situation in the Republic of Côte d'Ivoire”, 15 November 2011, ,
ICC-01/15-12, 27 January (2016), Situation in Georgia, Pre-Trial Chamber I, Decision on the Prosecutor’s request for authorization of an investigation,
ICC-01/17-9-Red (2017),  Situation in the Republic of Burundi, PreTrial Chamber III, Decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the Authorization of an Investigation into the Situation in the Republic of Burundi, ICC-01/17-X-9-US-Exp, 25 October 2017; a public redacted version was registered on 9 November 2017);
 ICC-01/19-27, 14 November (2019), Situation in the People’s Republic of Bangladesh/Republic of the Union of Myanmar, Pre-Trial Chamber III, Decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the Authorisation of an Investigation into the Situation in the People’s Republic of Bangladesh/Republic of the Union of Myanmar,
ICC-02/17-74,  30 September (2019), Prosecution Appeal Brief, (the 'Prosecutor's Appeal Brief)
ICC-02/17-7-Red, Prosecutor’s request for authorization of an investigation pursuant to article 15, ICC-02/17-7-Conf-Exp (public redacted version registered on the same day,)
Kayitana, Evode (2018), “Domestic Amnesty for International Crimes and the ICC Prosecutor:When to Exercise Restraint in the Interests of Justice”, 9 Nnamdi Azikiwe U. J. Int'lL. & Juris. 177, Content Downloaded from HeinOnline;
Marlise, Simons and Megan Specia, U.S Revokes Visa of I.C.C Prosecutor Pursuing Afghan War Crimes, New York Times,  Aprill 5, 2019, https://www.nytimes.com/2019/04/05/world/europe/us-icc-prosecutor-afghanistan.html
Peltier, Elian and Fatima Faizi,The New York Times, I.C.C Allows Afghanistan War Crimes Inquiry to Proceed, Angering U.S., March 5, 2020;
Report of the Secretary general on the Rule of Law and Transitional Justice, 23rd  August, 2004, S/2004/616;
The Office of the Prosecutor (2007), International Criminal Court, Policy Paper on the Interests of Justice, September 2007,
Vasiliev,  Sergey (2019), “Not just another 'crisis': Could the blocking of the Afghanistan investigation spell the end of the ICC?” (Part ll), Blog of the European Journal of International Law, April 20, 2019, https://www.ejiltalk.org/not-just-another-crisis-could-the-blocking-of-the-afghanistan-investigation-spell-the-end-of-the-icc.
Webb, Philippa (2005), The ICC Prosecutor's Discretion Not to Proceed in the Interests of Justice, 50 Crim. L.Q. pp. 305-348, Content Downloaded from HeinOnline.