نارسایی قاعدۀ شروع به جرم در جرائم مستوجب حد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه گیلان

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه گیلان

چکیده

شروع به جرم وضعیتی است که بزهکار باوجود تصمیم به ارتکاب رفتار مجرمانه و تدارک مقدمات و ورود به مراحل اجرایی، به واسطۀ عاملی خارج از اراده­اش به نتیجۀ دلخواه نمی­رسد، البته این عامل ناخوانده ربطی به ارادۀ شرورانه مجرم ندارد و چه­بسا اگر وی با مانعی مواجه نمی­شد، به مقصود و مراد خویش نائل می‌گردید. بنابراین تردیدی باقی نمی­ماند که شروع­کنندۀ جرم - هر چند کمتر از مرتکبِ جرم تام -  قابل مجازات و سزاوار سرزنش است. مادۀ 122 قانون مجازات اسلامی نیز از این ایده پیروی نموده و شروع­کنندۀ جرم را با لحاظ شرائطی شایسته مجازات می­داند. اما با توجه به اوضاع و احوال حاکم بر جرائم مستوجب حد، به نظر می­رسد تعیین مجازات در بندهای الف، ب و پ، قانون مذکور و در آنجایی­که به حدود ارتباط دارد نارسا و دارای اشکال است. این اشکال وقتی بیشتر خودنمایی می­کند که غالب جرائم مستوجب حد در مراحل اولیه (شروع به جرم) هنوز واجد عنوان حد نبوده و اساساً رفتاری موجب تعزیر هستند، بنابراین شاید بهتر باشد به سیاق سابق (به­عنوان مثال مواد 613 ق.م.ا در خصوص شروع به قتل عمد یا 655 ق.م.ا در خصوص برخی از صور شروع به سرقت...) تنها جرائمی که شروع به آن قابل تصور است، در ذیل مواد قانونی مربوط به خودشان جرم انگاری شده و مجازات مناسب برای آنها در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Inadequacy of Start Crime Rules in Had Offences

نویسندگان [English]

  • Kourosh Azimi 1
  • Hasan Shah malek pour 2
1 University of applied sciences, Guilan province police force center
2 Guilan university law department
چکیده [English]

The commencement of a crime is a situation in which the offender, despite the decision to commit a criminal act preparation and entering the implementation stage, for some reason, it is beyond his control, does not reach the desired result. Of course, this accidental factor has nothing to do with the evil intention of the offender and maybe if he did not encounter an obstacle, he would achieve his goal. So there is no doubt that the crime starter - however less than the complete crime agent- is punishable and deserves to be blamed. Article 122 of the Islamic penal code also follows this idea and considering the circumstances, knows that the starter of crime is punishable. But given the dominant circumstances of Had crimes, it seems that the determination of punishment in paragraphs A, B and C of the  mentioned law, and where it is related to the Hads, is insufficient and imperfect. These bugs show up more when most Had crimes in the early stages (committing a crime) not having yet the title of Had and basically, they are punishable behavior, So like the before (For example, Article 613 of the IPC on the commission of attempt the murder or 655 of the IPC on some types of starting theft…) it may be better that just crimes that the starting of them is imagable, to be criminalized below the relevant legal provisions and appropriate punishment for them to be considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • law inadequacy
  • Attempt the offence
  • Moharebe
  • theft
  • Adultery
  • Sodomy
  • Consumption of alcohol
آقابابایی، حسین (1385)، «تحلیل جرم براندازی در حقوق کیفری ایران»، فقه و حقوق، سال سوم شماره 10، ص 137-113.
اردبیلی، محمد علی (1396)، حقوق جزای عمومی، جلد اول، چاپ 51، بنیاد حقوقی میزان.
اردبیلی . محمد علی (1396)، حقوق جزای عمومی، جلد دوم، چاپ 50، بنیاد حقوقی میزان.
بهاءالدین محمد؛ فاضل هندی (1405)، کشف اللثام، جلد دوم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
خویی، ابوالقاسم (1395)، فقه جزایی مبانی تکمله المنهاج، ترجمه و تدوین مرتضی طبیبی جبلی و مهرداد اطهری، چاپ دوم، بنیاد حقوقی میزان.
رضایی، جمال (1389)، «بررسی مبانی فقهی محاربه و حد آن»، فصلنامه فدک، سال اول، شماره 2، ص 84-65.
سایت اینترنتی سامانه ملی آراء قضایی به آدرس http://raay.ijri.ir/Judge/Index
شاکری، ابوالحسن و یاسر غلام‌نژاد (1390)، «بررسی حکم قتل ساب النبی(ص) و ائمه اطهار(ع)»، مجله فقه و حقوق اسلامی، سال 44، ص 115-99.
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1385)، تحریر الروضه فی الشرح اللمعه، ترجمه سید مهدی دادمرزی، نوبت دهم، قم: کتاب طه.
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1396)، شرح اللمعه. حدود، ترجمه و تبیین علی شیروانی، جلد سیزدهم، چاپ 16، انتشارات دارالعلم. 
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1397)، شرح اللمعه. قصاص و دیات، ترجمه و تبیین علی شیروانی، جلد چهاردهم، چاپ 16، انتشارات دارالعلم.
طوسی، محمد بن حسن(شیخ الطائفه) (1343)، النهایه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فلچر، جورج پی (1394)، مفاهیم بنیادین حقوق کیفری، ترجمه سید مهدی سیدزاده ثانی، چاپ 14، انتشارات آستان قدس رضوی.
قیاسی، جلال­الدین و احسان سلیمی (1395)، «رویکرد قانون مجازات اسلامی 1392 به کیفر جرم ناتمام»، آموزه­های حقوق کیفری، شماره 12، ص 136-117.
لنکرانی، (محمد موحدی) (1406)، تفصیل الشریعه، کتاب حدود، انتشارات قم.
محقق حلی (1360)، شرایع الاسلام، ترجمه ابوالقاسم ابن احمد یزدی، جلد چهارم، انتشارات دانشگاه تهران.
محقق داماد، سید مصطفی (1398)، قواعد فقه بخش جزایی، چاپ 36، مرکز نشر علوم اسلامی.
محمدیان، علی و لیلا مهرابی‌راد و منصوره بکایی (1399)، «تحلیل جرم امساک در فقه جزایی امامیه و حقوق موضوعه»، پژوهش حقوق کیفری، دوره هشتم، شماره 31، ص 125-104.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1372)، تفسیر نمونه، جلد چهارم، انتشارات دارالکتاب الاسلامیه.
میر محمد صادقی (1393)، جرائم علیه اشخاص، جلد اول، چاپ پانزدهم، بنیاد حقوقی میزان.
میر محمد صادقی (1393)، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی،  جلد سوم، چاپ 27، بنیاد حقوقی میزان.
Criminal Attempts 1981
Elliott. Catherine and Frances Quin (1394), Criminal law (third edition). Mizan publication. Tehran.