مبانی تحولات قانونی در قلمرو مداخله کنندگان در ارتکاب جرم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

چکیده

نظام‌های حقوقی در بحث مداخله‌کنندگان در ارتکاب جرم، شیوه‌های مختلف از نفی شرکت و معاونت و ادغام آن در مباشرت تا نفی ­شرکت و پذیرش معاونت و عکس آن‌را انتخاب کرده‌اند. نظام حقوقی ایران نیز از بدو قانون‌گذاری‌کیفری تا قانون‌مجازات‌اسلامی مصوب 1392، به‌رغم پذیرش سه عنوان مباشرت، شرکت و معاونت، از تغییر‌ و ‌تحول مصون نبوده است. عدم تعریف مباشرت و تعریف شرکت با عبارات کلی و مبهم و در باب معاونت وجود مصادیق هفت یا نه‌گانه حصری که می‌توانست با عبارات کوتاه‌تر و منطقی‌تر تدوین شود از ویژگی‌های عمده‌ی قوانین ایران در این رابطه است. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با شفاف­کردن بعضی ابهامات قوانین سابق، منطقی­تر عمل کرده؛ اما نبود یک سیاست جنایی منظم و منطقی در تقسیم مداخله‌کنندگان در جرم، ابهام در تفکیک دقیق شرکت از معاونت در جرم و عدم­ تعیین ‌تکلیف در باره مصادیق شرکت در حدود، ازجمله اشکالات قانون مذکور است که نتوانسته انتظارات لازم را برآورده‌ سازد. قانون­مزبور در شکستن مثلث قدیمی مباشرت، شرکت و معاونت و افزودن اصطلاحات جدید؛ نظیر جرائم­باندی، گروهی و سازمان‌یافته با تعیین دقیق محدوده‌ها و آثار آن نیز موفق نبوده و نتوانسته با اشکال نوین مداخله‌کنندگان در جرم مقابله کند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the New Evolutions in Iranian Criminal law: in the Realm of Offender, Accomplice Aider and Abettor

نویسنده [English]

  • Abbas Sheikholeslami
چکیده [English]

Legal systems have chosen different methods to categorize the inventors in a criminal phenomenon. Some accept aider concept and some do not. Though these differences in different legal systems are completely natural. Since the beginning of penal codification in Iranian legal system there has been changes and alterations in the realm of categorizing the inventors in a criminal phenomenon. Not having a sensible criminal policy in distinction between perpetrator, aider and accomplice and lack of an exact definition for them are some of the problems of new penal code. These problems of course are the center of discussion of present article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perpetrator
  • Accomplice
  • Aider and abettor
  • Criminal policy
  • Iraninan penal code
اردبیلی، محمدعلی (1393)، حقوق جزای عمومی، جلد دوم، چاپ سی و دوم، تهران: نشر میزان.
استفانی، گاستون و دیگران (1377)، حقوق جزای عمومی، ترجمه‌ی حسن دادبان، جلد دوم، چاپ اول، تهران: علامه طباطبایی.
آقایی جنت‌مکان، حسین (1392)، حقوق کیفری عمومی، جلد اول، چاپ چهارم، تهران: نشر جنگل.
زراعت، عباس (1393)، حقوق جزای عمومی 1 و 2، جلد اول، چاپ سوم، تهران: نشر جنگل.
زراعت، عباس (1384)، حقوق جزای عمومی تطبیقی، چاپ اول، قم: نگین.
شاملو احمدی، محمد حسین (1380)، فرهنگ اصطلاحات و عناوین جزائی، چاپ اول، اصفهان: دیدار.
شمس ناتری، محمدابراهیم و دیگران (1392)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، جلد اول، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
صادقی، محمدهادی (1392)، «اجتماع اسباب در قانون مجازات اسلامی»، مجله آموزه‌های حقوق کیفری، شماره‌ی 6 ، پاییز و زمستان، ص 56-33.
صانعی، پرویز (1382)، حقوق جزای عمومی، چاپ اول، تهران: طرح نو.
عباسی، اصلی (1389)، قانون مجازات آلمان، (ترجمه)، چاپ اول، تهران: مجد.
علی‌آبادی، عبدالحسین (1367)، حقوق جنایی، جلد اول، چاپ اول، تهران: فردوسی.
فلچر، جورج پی (1384)، مفاهیم بنیادین حقوق کیفری، ترجمه­ی سید مهدی سیدزاده، چاپ اول، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
فیض، علیرضا (1369)، مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام، جلد اول، چاپ دوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
قیاسی، جلال‌الدین (1390)، تسبیب در قوانین کیفری، تهران: نشر جنگل.
گارو، (1348)، مطالعات نظری و عملی در حقوق جزا، ترجمه‌ی سید ضیاءالدین نقابت، جلد سوم، چاپ اول، تهران: ابن‌سینا.
لورانس، لوتورمی و پاتریک کلب (1379)، بایسته‌های حقوق کیفری عمومی فرانسه، ترجمه­ی محمود روح الامینی، چاپ اول، تهران: میزان.
محمدی همدانی، محمدعلی (1389)، تبیین فقهی معاونت در جرم و مقایسه آن با قوانین موضوعه، تهران: نشر جنگل.
مرادی، حسن (1373)، شرکت و معاونت در جرم، چاپ اول، تهران: میزان.
نوربها، رضا (1369)، حقوق جزای عمومی، چاپ اول، تهران: کانون وکلای دادگستری مرکزی.
 
Baudrillard, Jean (1995), Le crime parfait, Galilee Book.
Blumstein, Alfred, ed, Criminal Careers and (1986), "Career Criminals,". Vol. 2. National Academies.
Crump, David, and Susan Waite Crump (1985), "In Defense of the Felony Murder Doctrine." Harv. JL & Pub. Pol'y 8 (1985): 359.
David, Rene (1978), Major legal systems in the world today: an introduction to the comparative study of law. Simon and Schuster, 1978.
Dubber, Markus Dirk (2005), "Theories of crime and punishment in German criminal law." The American journal of comparative law, 679-707.
Moreland, Roy (1952), The Law of Homicide. Bobbs-Merrill.
Reichel, Philip L (2002), Comparative criminal justice systems: A topical approach. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Wardak, Ali (2004), "Building a post-war justice system in Afghanistan." Crime, Law and Social Change 41.4 : 319-341.
Weiss, Baruch (2001), "What Were They Thinking: The Mental States of the Aider and Abettor and the Causer under Federal Law." Fordham L. Rev. 70: 1341.