دادرسی افتراقی اطفال در قانون آیین دادرسی کیفری 1392

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مبانی حقوق­ بشری و جرم‌شناسی قابل ‌توجهی، پیش‌بینی یک نظام دادرسی افتراقی را برای اطفال بزهکار ایجاب می‌کند. این رویکرد در ایران نیز از سالها موجود بوده است. لکن قانون آیین ‌دادرسی ‌کیفری1392با معرفی ساختاری جدید، تغییرات قابل توجهی را دراین زمینه ایجاد کرده است. این قانون از رهگذر تاسیس نهادهای جدیدی از قبیل  دادگاه اختصاصی برای اطفال، دادسرای اطفال، پلیس اطفال و الزام به تشکیل پرونده ‌شخصیت، اقدام به ساماندهی نظامی افتراقی نموده است. این امر می‌تواند ناشی از تاثیرپذیری آگاهانه قانون‌گذار از برخی الگوهای عدالت‌کیفری اطفال باشد، ‌بنابراین از این‌جهت قابل بررسی است. این مقاله در دو بخش مجزا تغییرات ایجاد شده در ساختار تشکیلاتی پیش از دادرسی و دادرسی اطفال بزهکار را مورد بررسی قرار داده  و با یک دید انتقادی موارد مثبت و منفی مندرج در مواد مربوطه را بیان نموده است. به‌دیگر بیان هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی عملکرد قانون­گذار در وضع قواعد دادرسی اطفال می‌باشد. چراکه نباید از نظر دور داشت، تا چه اندازه اقدامات دستگاه قضایی بر آینده رفتاری طفل تاثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Differential Juvenile Justice in Criminal Procedure Act 1392

نویسندگان [English]

  • Ali Reza Kamali 1
  • Ensie Hoseini 2
چکیده [English]

There are several principles of human rights and Criminology that prescribe specific procedures for dealing with juvenile delinquents. Since many years ago, there has been this approach in Iran. The Criminal Procedure Act 1392 contains significant changes about these issues. It has introduced new Institutions and provided considerable new rights, such as special juvenile courts, special juvenile police and children prosecution.
This article discusses these new agencies in the stage of pre-trial and trial in two divided chapters and considers the positive and negative points in these new provisions with a critical view. In other words the main purpose is evaluation of legislation related to juvenile criminal procedure

اسدی،‌ ل. 1388. ‌»تاثیر حقوق بشر بر مقررات دادرسی ایران ناظر به کودکان»، مجموعه مقاله‌های برگزیده همایش علمی _کاربردی پلیس و نظام عدالت برای‌ کودکان و نوجوانان، تهران، چاپ1، معاونت آموزشی پلیس پیشگیری.
الیاسی،‌ ر. 1387. «بایسته­های دادرسی اطفال با تاکید بر جایگاه پلیس»،‌ فصلنامه دانش انتظامی، 36(4): ص 165-134.
پاک نیت، م. 1394. «مبانی و آثار افتراقی شدن دادرسی کیفری»، رساله دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران، ص 11.
خالقی، ع. 1393.‌ نکته‌ها در قانون آیین ‌دادرسی کیفری، چاپ 3، تهران: انتشارات شهردانش.
خواجه نوری، ی. 1390. ‌»حقوق کیفری اطفال بزهکار وجهانی شدن آن»، رساله دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران: ص 70.
دانش‌، ت. 1385. طفل بزهکار کیست؟ روش اصلاح وتربیت او چیست؟، چاپ 1، تهران: نشر کیهان.
دانش، ت. 1386. دادرسی اطفال درحقوق تطبیقی، چاپ 4، تهران: نشر میزان.
دلماس مارتی،‌ م. 1393. نظام‌های بزرگ سیاست جنایی،‌ ترجمه دکترعلی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ 2، تهران:‌ نشر میزان.
شاملو، ب. 1389. عدالت کیفری و اطفال، ‌چاپ 1، تهران:‌ نشر جنگل.
شایگان، م. 1389. «الگوی عدالت کیفری کودکان و نوجوانان معارض با قانون در حقوق ایران»، مجموعه مقالات همایش ملی عدالت کیفری کودکان و نوجوانان در نظام حقوقی ایران، چاپ اول، تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، صص350-321.
صباغ،‌ ر. 1381. «نقش مددکاران اجتماعی در دادرسی ویژه نوجوانان»، گزارش کارگاه آموزشی ویژه نوجوانان،  چاپ 1، تهران:‌ یونیسف.
صلاحی، ج و امامی نمینی، م. 1389. دادرسی اطفال و نوجوانان بزهکار، چاپ 1، تهران: نشر میزان.
صمدی راد،‌ ا. 1383. «مددکاری اجتماعی در سیستم قضایی: نقش مددکاران اجتماعی در زندانها و مراکز اصلاح و تربیت»، فصلنامه علوم اجتماعی،‌ (25): ص 152-137.
غلامی،‌ ح. 1392. «‌الگوها یا گونه‌های عدالت کیفری اطفال»، آموزه‌های حقوق‌کیفری،  (6): ص106-89.
فخاری، ‌ع.‌ 1388. «دادرسی عادلانه اطفال در حقوق بشر بین المللی وحقوق ایران»،‌ پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهیدبهشتی تهران: ص 71.
معظمی، ش. 1389. «نقش کلینیک‌های حقوقی در تامین عدالت برای کودکان»، مجموعه مقالات همایش ملی عدالت ‌کیفری کودکان و نوجوانان در نظام حقوقی ایران، چاپ 1، تهران:‌ دانشگاه علوم قضایی وخدمات اداری،‌ ص60-31.
ملک‌زاده، ا و هاشمی، ح. 1390،‌ «بررسی ضرورت تشکیل و تکالیف پلیس‌زن ویژه اطفال و نوجوانان»، فصلنامه پلیس‌زن، (14): ص 102-78.
مهابادی،‌ ع. 1393. آیین دادرسی‌کیفری، چاپ2، تهران: نشر دوراندیشان.
مهرا، ن. 1385. «قوانین و مقررات‌ کیفری ایران در قبال اطفال و نوجوانان بزهکار حال و آینده»، فصلنامه الهیات وحقوق، (20): ص 60-41.
نجفی ابرندآبادی، ع. 1391. درباره سن و علوم جنایی، دیباچه در: مبانی پیشگیری اجتماعی رشدمدار از بزهکاری اطفال و نوجوانان، نوشته محمود رجبی­پور، چاپ2، تهران: نشرمیزان.
نجفی ابرندآبادی، ع. 1392. درباره افتراقی‌شدن سیاست ‌جنایی، دیباچه در: درآمدی بر سیاست‌ جنایی، نوشته کریستین لازرژ، چاپ4، تهران: نشر میزان.
نوبهار، ر.‌ 1390. «اصل کاربرد کمینه حقوق کیفری»،‌ آموزه‌های حقوق کیفری، دوره جدید، (1): ص 114-91.
نیازپور،‌ ا. ‌1393. حقوق ‌کیفری کودکان و نوجوانان، چاپ1، تهران: نشر میزان.
نیازخانی، م و ملک‌زاده، ا.  1389. پلیس کودکان و نوجوانان، چاپ1،‌ تهران: دانشگاه علوم انتظامی.
وایت، ر و هینز، ف. 1386. جرم و جرم‌شناسی، ترجمه علی سلیمی، چاپ3، تهران:‌ پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
وینتر، ر، 1381. پلیس و مددکاران اجتماعی، گزارش کارگاه آموزشی دادرسی ویژه نوجوانان، چاپ1، تهران:‌ یونیسف.
Ryan, M. 2003. Penal policy and political culture in England and wales. WinchesterWaterside Press.
Scott, E.S. And L. Steinberg. 2008. Rethinking juvenile justice. Harvard University press, Massachusetts.