تحلیل عوامل مؤثر بر عدم گزارش بزه دیدگی (مطالعه موردی: دانشجویان پسر دانشگاه فردوسی مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دوره دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 عضو هیئت علمی گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

چکیده

­گزارش نکردن بزه­دیدگی به مقامات پلیسی – قضایی و عدم دسترسی به رقم سیاه بزه­دیدگی یکی از مشکلات عمدة نظام‌های دادرسی کیفری است. خودگزارشی بزه­دیدگی که در قالب پیمایش­های بزه­دیده­شناسی انجام می­شود یکی از راه­های علمی – تجربی دستیابی به رقم واقعی بزه­دیدگی شناخته می­شود. در حال حاضر این روش در بسیاری از کشورها و حتی در سطح بین­المللی به‌عنوان یک راهبرد کلان قضایی به رسمیت شناخته شده؛ در حالی که در ایران این پیمایش­ها نه تنها در ساختار اجرایی- سیاست­گذاری هیچ جایگاهی ندارند، بلکه حتی در سطح ادبیات پژوهشی نیز با فقر شدید علمی مواجه هستند. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان بزه­دیدگی­های گزارش نشده و عوامل مؤثر بر این امر در بین دانشجویان پسر دانشگاه فردوسی مشهد صورت گرفته است. جامعة آماری، تمامی دانشجویان پسر دانشگاه فردوسی مشهد بوده که از میان آن­ها با استفاده از فرمول کوکران، نمونه­ای 350 نفری انتخاب شده­ است. پرسش­نامه استفاده شده از نوع محقق­ساخته می­باشد. نتایج به­دست آمده نشان می­دهد که بیشتر از نیمی از بزه­دیدگان بنا به دلایل مختلف، بزه­دیدگی­های واقع شده را گزارش ننموده­اند. بیشترین موارد گزارش بزه­دیدگی، مربوط به جرایم مالی و خیابانی از جمله سرقت، کیف­قاپی و جیب­بری است؛ در حالی­که کمترین موارد گزارش بزه‌دیدگی­ را جرایم جنسی و مرتبط با حیثیت بزه­دیدگان به خود اختصاص داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Affecting Non-reporting of Victimization (Case Study: Male Students of Ferdowsi University of Mashhad)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Nourpour 1
  • Seyyed Mahdi Seyyed Zadeh Sani 2
  • Mohammad Yousef Naseri Fourg 3
1 Graduated from Ferdowsi University of Mashhad, PhD in Criminal Law and Criminology
2 Assistant Professor of Law, Ferdowsi University of Mashhad
3 Master of Law, Islamic Azad University, Birjand Branch
چکیده [English]

 Non –reporting of victimization to police-judicial authorities and inaccessibility to the black victimization figure is one of the major problems with criminal justice systems. Self-reporting of victimization in the form of victimization surveys is one of the scientific-experimental ways of achieving the true victimization figure. Currently, this method is recognized in many countries, and even internationally, as a grandiose Strategy. While in Iran, these surveys not only have no place in the executive-policy-making structure, but also face severe scientific poverty at the level of research literature. The purpose of this study was to investigate the unreported victimization rate and the factors affecting it in the last five years among male students of Ferdowsi University of Mashhad. The statistical population was all male students of Ferdowsi University of Mashhad in the second semester of the academic year of 2015-2015 among whom 350 students were selected using Cochran formula. The results show that more than half of the victims did not report the actual casualties for various reasons. The highest incidence of victimization is related to financial and street crimes including theft, purse and pocket crime, while the lowest incidence of victimization is related to sexual offenses related to the redundant reputation of the victims.

کلیدواژه‌ها [English]

  • No –reporting of victimization
  • Black victimization figure
  • Victimization survey
پورعلی، رامین (1395)، «بررسی دلایل عدم دادخواهی بزه­دیدگان، مطالعه موردی: شهر تهران (1395- 1390)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تهران.
برجس، آن ولبرت؛ رگر، چریل و رابرتس، آلبرت آر (1395)، بزه­دیده­شناسی؛ نظریه­ها و کاربردها، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
تاکر، دیون، جی (1393)، زنای با محارم، ترجمه امیرحسین جلالی فراهانی، در: دانشنامه بزه­دیده­شناسی و پیشگیری از جرم (جلد اول)، علی حسین نجفی­ابرندآبادی (زیرنظر)، ترجمه اساتید حقوق کیفری و جرم­شناسی سراسر کشور، چاپ اول، تهران: نشر میزان و مرکز تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا، ص 672- 669.
توجهی، عبدالعلی و نجفی­ابرندآبادی، علی­حسین (1378)، «بزه­دیده­شناسی و مشکل بزه­دیدگی­های گزارش نشده»، مدرس علوم انسانی، شماره 4، ص 80- 71.
حسینی، سیدمحمد و قورچی­بیگی، مجید (1394)، «تحلیل بزه­دیده­شناختی جرایم یقه­سفیدها»، پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، شماره دهم، ص 40-9.
حسینی، سید محمد و مصطفی­پور، مسعود (1396)، «رقم سیاه چالشی فراروی آمار جنایی رسمی (با رویکردی تطبیقی بر آمریکا و ایران)»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 8، شماره 1، ص 129- 103.
رحمدل، منصور (1383)، «آمار جنایی و کارکردهای آن»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 48 و 49، ص 122- 103.
رهامی، محسن، نجفی ابرندآبادی، علی حسین و حیدری، علیمراد (1389)، جرایم بدون بزه­دیده، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
سیدزاده ثانی، سید مهدی (1398)، «بایسته­های پیمایش بزه­دیده­شناسی» زیر نظر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، در: دایره­المعارف علوم جنایی، کتاب چهارم (علوم جنایی تجربی)، چاپ اول، تهران: نشر میزان و مرکز تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا، صص 194- 163.
شیرانی، محمد و کیانی، علی­مسعود (1395)، «بررسی رقم سیاه جرم در منطقه ده تهران»، مجله حقوق جزا و سیاست جنایی، دوره 1، شماره 1، ص 143-121.
صفاری، علی و سیفی، سحر (1394)، «تأثیر نوع جرم، اهمیت و محل ارتکاب آن بر عدم گزارش جرایم از جانب افراد به ضابطان دادگستری و مقامات قضایی»، دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 23، ص 74- 59.
طهماسبی، علی (1396)، «دستور دادرسی گروهی در حقوق انگلیس؛ با نگاهی به حقوق امریکا و ایران»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 8، شماره 1، ص 247- 227.
فیشر، بونی اس (1393)، «پیمایش ملی بزه­دیدگی در مقابل پیمایش زنان کالج»، ترجمه مهدی صبوری­پور، در: دانشنامه بزه­دیده­شناسی و پیشگیری از جرم، جلد اول، مترجمان: اساتید حقوق کیفری و جرم­شناسی سراسر کشور، زیر نظر دکتر علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ اول، تهران: نشر میزان و مرکز تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا، ص 841- 836.
محسنی، حسن؛ غفاری فارسانی، بهنام و شوشی­نسب، نفیسه (1391)، «دعاوی جمعی و نقش آنها در احقاق حقوق مصرف­کنندگان»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال اول، شماره 1، ص 182- 157.
محمدی تلوار، صادق (1396)، «بررسی علل عدم گزارش جرم به نیروی انتظامی با ارائه­ی راهکارهای پیشگیرانه (مطالعه موردی شهر سنندج)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد حقوق کیفری و جرم­شناسی، دانشگاه کردستان.
میرکمالی، علیرضا و خادم­الفقرا، محمدعلی (1393)، «راهکارهای دستیابی به بزه­کاری واقعی»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال پنجم، شماره اول، ص 213- 189.
نجفی توانا، علی و فدایی، حسن (1387)، «الزام افراد عادی به گزارش جرم در حقوق ایران و فرانسه، حقوق اسلامی»، سال پنجم، شماره 19، ص 192- 165.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1392)، «درآمدی بر پژوهش در نظام عدالت کیفری: فرصت­ها و چالش­ها، دیباچه» در: بایسته­های پژوهش در نظام عدالت کیفری: مقالات برگزیده نخستین همایش ملی پژوهش در نظام عدالت کیفری: فرصت­ها و چالش­ها، چاپ اول، تهران: نشر میزان با همکاری اداره کل دفتر آموزش و پژوهش سازمان قضایی نیروهای مسلح.
نجفی­ابرندآبادی، علی­حسین و هاشم­بیکی (1393)، دانشنامه جرم­شناسی، چاپ سوم، تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش.
نورپور، محسن و سیدزاده ثانی، سید مهدی (1399)، «پیمایش­های بزه‌دیده‌شناسی؛ ضرورتی پیش روی سیاستگذاران جنایی در ایران»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست­وهفتم، شماره یکصدودوم، ص 356- 331.
هارتمن، جنیفر ال (1393)، «گزارش نکردن بزه­دیدگی و خودداری از گزارش بزه­دیدگی»، ترجمه مهدی صبوری­پور، در: دانشنامه بزه­دیده­شناسی و پیشگیری از جرم (جلد دوم)، زیرنظر علی حسین نجفی­ابرندآبادی، ترجمه اساتید حقوق کیفری و جرم­شناسی سراسر کشور، چاپ اول، تهران: نشر میزان و مرکز تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا، ص 858- 854.
Ayodele, Johnson Oluwole and Aderinto, Adeyinka Abideen (2014), Nature of Crime and Crime Reporting of Victims in Lagos, Nigeria, International Journal of Criminology and Sociological Theory, Vol. 7, No. 1, 1-14.
Catalano, Shannan M. (2006), the measurement of crime: Victim reporting and police recording. LFB Scholarly Publishing.
Gyong, J. E (2010), Criminal Victimization and the Reporting of Crime in Kaduna State: Towards Integrating the Victim of Crime into Criminological Discourse, Current Research Journal of Social Sciences 2(5), , p 288- 295.
Langton, Lynn, Berzofesky, Marcus, Krebs, Christopher and Smiley, Hope (2012), Victimizations Not Reported to the Police, 2006-2010, Office of Justice Programs Bureau of Justice Statistics.
Levitt, Steven D (1998), The relationship between crime reporting and police: implications for the use of uniform reports, Journal of Quantitative criminology, Vol. 14. No 1, PP 61- 81.
Lievore, Denise (2003), Non- reporting and hidden recording of sexual assault: An international literature review, commonwealth office of the status of women.
Rand, Michael R (2009), Redesigning the National Crime Victimization Survey, Federal Committee on Statistical Methodology Research Conference.
Yoon, seokhee (2015), Why do victims not report? The influence of police and criminal justice cynicism on the dark figure of crime, City University of New York (CUNY): CUNY Academic Works.