بررسی ملاک‌های تعیین شدت سرقت‌های تعزیری بر اساس الگوی سرقت حدی (تحلیل فقهی ماده 276 قانون مجازات اسلامی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه امام صادق (ع)

2 ریاست دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

ماده 276 قانون مجازات اسلامی مقرر کرده است که سرقت در صورت فقدان هر یک از شرایط موجب حد، حسب مورد مشمول یکی از سرقت‌های تعزیری است. بنابراین میتوان 14 یا 15 نوع سرقت تعزیری (با احتساب ماده 270)  را برشمرد که هرکدام تنها یک شرط از شرایط سرقت حدی را ندارند. علاوه بر این می­توان سرقت‌هایی را برشمرد که دو، سه و حتی چهار شرط از شرایط سرقت حدی را نداشته باشند. اما آیا میزان شدت تمام این سرقت‌ها برابر است؟ یا قاضی باید حسب شدت جرم، میزان مجازات را مشخص کند؟ در این مقاله با توجه الگوی سرقت حدی و با عنایت به یافته­های علم جرمشناسی به این پرسش پاسخ داده‌ایم که کدام­یک از شرایط سرقت حدی تأثیر بیشتری در شدت بخشیدن به سرقت تعزیری دارد؟ نتیجه مطالعه نشان داد که عدم وجود دو فاکتور «هتک حرز» و «ربایش مخفیانه» بیشترین تأثیر در کاهش شدت سرقت تعزیری دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Factors Relevant to the Severity of Tazir Thefts Based on the Pattern of Hadd Thefts (Jurisprudential Analysis of Article 276 of Iranian Islamic Penal Code)

نویسندگان [English]

  • Hosein Aghaei Meybodi 1
  • ali gholamy 2
1 PhD student, Imam Sadiq University
2 head of law,s faculty
چکیده [English]

Article 276 of Iranian Islamic penal code states that theft when not accompanied by conditions which lead to Hadd punishments shall be classified as one of Tazir thefts as the case may be. Therefore, it is possible to enumerate 14 or 15 Tazir thefts (including article 270) each lacking only one condition required for Hadd theft. In addition it is possible to enumerate thefts which do not possess two, three or even four conditions required for Hadd theft. But are all of these thefts equally severe? Or should the judges determine the amount of punishment according to the severity of the crime? In this article with respect to the pattern of Hadd theft and findings of criminology; it has been answered to the question that “which conditions of Hadd theft are mostly effective in making Tazir thefts more severe? Findings of this study showed that thefts which lack “Breaking” and “stealthiness” are mostly effective in reducing the severity of Tazir thefts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theft
  • Factor
  • Conditions
  • Intensification
  • Severity
  • Had
  • Tazir

مراجع

حلبى، ابوالصلاح، تقى‌الدین بن نجم‌الدین (1403)، الکافی فی الفقه، در یک جلد، چاپ اول، اصفهان: کتابخانه عمومى امام امیر المؤمنین علیه السلام
حلّى، جمال‌الدین، احمد بن محمد اسدى (1410)، المقتصر من شرح المختصر، در یک جلد، چاپ اول، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة
حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1413)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، 3 جلد، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1413)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، 9 جلد، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1420)، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة (ط - الحدیثة)، 6 جلد، چاپ اول، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
حلّى، فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف (1387)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، 4 جلد، چاپ اول، قم: مؤسسه اسماعیلیان
حلّى، محقق، نجم‌الدین، جعفر بن حسن (1408)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، 4 جلد، چاپ دوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
حلّى، محقق، نجم‌الدین، جعفر بن حسن (1412)، نکت النهایه، 3 جلد، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
حلّى، محقق، نجم‌الدین، جعفر بن حسن (1418)، المختصر النافع فی فقه الإمامیه، 2 جلد، چاپ ششم، بیروت: مؤسسه المطبوعات الدینیه.
حلّى، مقداد بن عبداللّه سیورى (1404)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، 4 جلد، چاپ اول، قم: انتشارات کتابخانه آیه الله مرعشى نجفى – ره.
طبرسى، امین الإسلام، فضل بن حسن (1410)، المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، 2 جلد، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
طوسى، ابوجعفر، محمد بن حسن (1407)، الخلاف، 6 جلد، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طوسى، ابوجعفر، محمد بن حسن (1390 ه‍ ق)، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، 4 جلد، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
عاملى، حرّ، محمد بن حسن (1409)، وسائل الشیعة، 30 جلد، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
عاملى، شهید اول، محمد بن مکى (1410)، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، در یک جلد، چاپ اول، بیروت: دار التراث - الدار الإسلامیة.
عاملى، شهید اول، محمد بن مکى (1414)، غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، 4 جلد، چاپ اول، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه
عاملى، شهید ثانى (1413)، زین‌الدین بن على، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، 15 جلد، چاپ اول، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
عاملى، شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1410)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (المحشّى - کلانتر)، 10 جلد،  چاپ اول، قم: کتابفروشى داورى.
John Hepburn (1984), “Occasional Criminals,” in Major Forms of Crime, ed. Robert Meier (Beverly Hills: Sage, 1984), pp. 73–94.
Harry King and William Chambliss (1972), BoxMan: A Professional Thief’s Journal (New York: Harper & Row, 1972), p. 24.
Sinclair Drago (1973), Road Agents and Train Robbers: Half a Century of Western Banditry (New York: Dodd, Mead, 1973).
Neal Shover (1972), “Structures and Careers in Burglary,” Journal of Criminal Law, Criminology and Police Science 63 (1972): 540–549.
PATTI B. SARIS, CHARLES R. BREYER, DABNEY L.FRIEDRICH, RACHEL E. BARKOW, WILLIAM H. PRYOR, JR., JONATHAN J. WROBLEWSKI, J. PATRICIA WILSON SMOOT; UNITED STATES SENTENCING COMMISSION GUIDELINES MANUAL, 2015
پژوهشنامه حقوق کیفری
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21
مقالات
مرداد 1399
صفحه 25-50

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار