مطالعه تطبیقی بازرسی و تفتیش وسایل نقلیه در حقوق ایران و امریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

یکی از جلوه‌های حریم خصوصی، محیط وسایل نقلیه است. در نظام حقوقی امریکا، محیط وسیله نقلیه با توجه به از بین رفتن سریع ادله و نیز در معرض عموم بودن آن، مورد حمایت‌ کم‌تری واقع شده‌ است؛ به گونه‌ای که در مواردی همچون احراز ظن متعارف به ارتکاب جرم، جرایم شدید و خطرناک و نیز وضعیت‌های خطرآفرین مانند رانندگی همراه با مستی می‌توان وسیله نقلیه را بدون کسب مجوز قضایی توقیف نمود و در حدود ضوابط و تشریفات قانونی، آن را مورد بازرسی و تفتیش قرار داد. در قانون آیین دادرسی کیفری ایران معیار اساسی در این مورد، وقوع جرم به صورت مشهود و یا غیرمشهود است. درنظام حقوقی ایران شرایط و تشریفات روشنی به منظورکیفیت بازرسی از قبیل قلمروی بازرسی ازسرنشینان و نیز  قلمروی آن، تعیین نشده است. اصل اولیه دراین مقام،کسب مجوز قضایی به منظور تفتیش و بازرسی از وسایل نقلیه است. در این مقاله بهاین مساله می‌پردازیم کهدر چه مواردی بازرسی و تفتیش از وسایل نقلیه جایز است و در صورت مجاز بودن تحت کدام شرایط و ضوابط بازرسی و تفتیش باید صورت گیرد. از این مطالعه تطبیقی می­توان دستاوردهایی از قبیل تبیین کیفیت و جزئیات تفتیش به صورت شفاف و روشن و نیز وجود ضمانت اجراهای مقتضی را در راستای تحقق دادرسی منصفانه برداشت کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Vehicle Search in the Criminal Procedures of Iran and the U.S.A

نویسندگان [English]

  • Gholamhasan Kooshki 1
  • Sahar Soheil Moghadam 2
1 Assistant Professor, Allameh Tabataba'i University
2 M.A student in Criminal law And Criminology, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

Supporting the right of privacy is one of the functions of criminal procedure. One of the aspects of this right is vehicle search.American legal system has not extended full protection to the automobiles.The rational for decreased protection is twofold. First, due to the mobile nature of automobiles, evidence can be disappeared or destroyed quickly.Second, automobiles are used on the public roads where their occupants are visible to the public. A vehicle may be searched if a police has reasonable suspicion. The vehicle search at serious crimes or exigent circumstances is possible without a warrant under legal conditions.The fundamental criteria according to Iranian criminal procedure to search are based on crimes that are divided in to two types: obvious and non-obvious. Only in obvious crimes without any warrant the search has been permitted. On the other hand,considerable and accurate rules to search passengers’ vehicle and scope of the search of the vehicle in the Iranian criminal procedure has not been predicted, therefore,this action will invade the persons’ rights. Obtaining a search warrant is a fundamental principle. At this article we are going to study the allowable search situation and rules governing the serach and inspection

کلیدواژه‌ها [English]

  • Observation of the right to privacy
  • Search and inspection
  • Criminal procedure
  • Vehicle
انصاری، باقر (1386)، حقوق حریم خصوصی، چاپ اول، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
تدین، عباس (1387)، «نظریه بطلان دلیل در فرایند دادرسی کیفری (با تاکید بر حقوق فرانسه)»، تحقیقات حقوقی آزاد، شماره3، ص93-76.
جعفری لنگرودی، محمد (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج دانش.
خالقی، علی (1392)، آیین دادرسی کیفری، چاپ بیست و پنجم، تهران: شهردانش.
رحمدل، منصور (1384)، «حق انسان بر حریم خصوصی»، دانشکده حقوق و علوم سیاسی(دانشگاه تهران)، شماره 70، ص146-119.
فروغی، فضل­الله و یوسفی، ایمان (1393)، «مرحله تصمیم‌گیری برای کفایت ادله اثباتی در الگوهای تحقیقات مقدماتی ایران و آمریکا»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره ششم، شماره اول، ص 178-147.
کوشکی، غلامحسن (1386)، «حمایت از حریم خصوصی در مکان خصوصی در مقررات دادرسی کیفری ایران»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 5، ص 150-135.
کوشکی، غلامحسن و سهیل مقدم، سحر (1394)، «تطبیق بازرسی و تفتیش در الگوی دادرسی ایران و امریکا»، مجله پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، شماره 5، ص133-95.
کوشکی، غلامحسن و سهیل مقدم، سحر (1395)، «مطالعه تطبیقی حقوق شخص تحت نظر در نظام دادرسی کیفری ایران و امریکا»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 94، ص227-193.
موذن­زادگان، حسنعلی و سهیل مقدم، سحر (1395)، «قاعده بطلان دلیل در دادرسی کیفری (باتاکید بر حقوق آمریکا)»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره3، شماره2، ص 267-243.
یوسفی، ایمان (1392)، تحقیقات مقدماتی در آیین دادرسی کیفری، چاپ اول، تهران: جنگل.
معین، محمد (1386)، فرهنگ فارسی، چاپ بیست و چهارم، تهران: امیر کبیر.
Bobber, Bernard J. (1986), Warrantless search of packages seized from an automobile—Fourth amendment, Journal of criminal law and criminology, volume 76,Issue4,pp.933-954.
Bryan Scott Blade (1991), Fourth amendment--The Constitutionality of a Sobriety Checkpoint Program, Journal of criminal Law and Criminology, Volume 81, Issue4, pp.800-818.
Collings Jr, Rex A, (1962),  Toward workable rules of search and seizure—An amicus curiae brief, California law review, Volume 50, Issue 3,PP.421-457.
Del Carmen, Ronaldo V. (2008), Criminal Procedure: law and practice, eight edition, Wadsworth publishing.
Ferdico, John N ,Henry F. Fradella, Christopher D. Totten, (2009), criminal procedure for the criminal professional, tenth edition, Wadsworth cevgage learnig.
Gillespie, Daniel T, (1999), Bright rules: development of the law of search and seizure during traffic stops, Loyola university Chicago law journal, volume 31,Issue 1, pp.1-28.
Hall,Daniel, (2009), Criminal law and procedure, fifth edition, Delmar Cengage Learning Publisher.
Ison, Timothy M, (1983), Fourth amendment—officer safety and the protective automobile search: an expansion of the pat-down frisk. Journal of criminal law and criminology, volume 74,Issue4, pp.1265-1281.
Kaminski, Daniel, (2010), concluded to exclude: The exclusionary rule’ s role in civil forfeitureproceedings, Seventh circuit Review.
Lochhead, George S, (1992), Fourth amendment—Expanding the scope of automobile consent searches. Journal of criminal law and criminology,volume 82,Issue4,pp.773-796.
Mendelsohn, Aaron H. (1998), Fourth amendment and traffic stops: Bright- line rules in conjunction with the totality of the circumstances test. Journal of Criminal law and criminology, volume 88, Issue 3,pp.931-956.
Oakst, Dallin H, (1970), Studying the Exclusionary Rule in Search and Seizure, The University of Chicago Law Review, Vol 37, No 4,pp 665-757.
Oran,Daniel J.D., (2000), Oran’ dictionary of the law, third edition, West Legal Studies Thomson Learning,2000.
Riggs, Jenny L, (1982), Excluding automobile passengers from fourth amendment protection, Journal of criminal law and criminology,volume 88,Issue 3,pp.957-984.
Scheb, John M, and John M. Scheb ll, (2012), Criminal procedure, six edition, USA, Wadsworth,
Thaman,Stephen C, (2012), Exclusionary rules in comparative law, springer Netherlands.
Henry, Campbell Black ,M.A. ,Black’s law dictionary, fifth edition, USA, ST. PAUL, MINN. West publishing Co,1968.