اصل تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق در حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه مازندران

چکیده

نوشتار حاضر به بررسی میزان پایبندی آیین دادرسی کیفری ایران به اصل تفکیک مقام‌ تعقیب از مقام تحقیق پرداخته است. در قانون آیین دادرسی کیفری (1392)، واگذاری انجام تحقیقات و اقدامات تعقیبی به ترتیب به بازپرس و دادستان، مبین پذیرش تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق است که از یک سو به استقلال مقام تحقیق در انجام تحقیقات و از سوی دیگر به عدم مداخله‌ او در تعقیب اشاره دارد. با این حال مقصود از تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق، تفکیک و استقلال مطلق نمی­باشد؛ نظارت و ارائه تعلیمات لازم و تقاضای رفع نقص را نباید مغایر با اصل تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق دانست. همچنین در برخی موارد استثنائی، ضرورت و فوریت می­طلبد که این اصل مورد استثنا قرار گیرد. گام مثبت قانون آیین دادرسی کیفری آن است که انجام تحقیقات توسط دادستان منوط به کمبود بازپرس شده است. همچنین تصریح به مواردی نظیر عدم امکان استرداد پرونده ارجاع شده به بازپرس و لزوم ارجاع در صورتی که بازپرس تحقیقات را راساً شروع نماید از دیگر تغییرات مثبت این قانون است. تغییرات قانون مذکور، آیین دادرسی کیفری ایران را با اصل تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق هماهنگ­تر نموده است؛ لیکن مواردی از نقض این اصل در قانون مشاهده می­شود و نمی­توان گفت تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق به طور کامل مورد پذیرش قرار گرفته است؛ برای نمونه، اینکه در جرائم منافی عفت، پرونده به طور مستقیم در دادگاه مطرح می­شود به معنای نقض تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Principle of Separation of Prosecutor Apart from Investigating Judge

نویسندگان [English]

  • Abolhassan Shakeri 1
  • Reza Hadizadeh 2
چکیده [English]

This essay considers the principle of separation of prosecutor from investigating judge in criminal procedure.in Iranian penal code 2013/1392, assignment of investigating official apart from prosecutor indicates accepting the principal. This refers to the independence of investigating official in his duties and non-interference of him in prosecution. However the purpose of separation is not absolute. Administering and necessary teaching and request completion of investigation is not contrary to the principle. Moreover in some exceptional cases, the principle can be excluded necessarily and immediately. Positive step of penal procedure is that investigating by prosecutor is subjected to shortage of investigating official. In addition to, the other favorable changes are explicit expression in cases such as impossibility to returning the case referred to the investigating judge, the need for referring in exceptional circumstances that the investigating judge starts the investigation directly. However some cases of violation of this principle can be found in law of Iran. For example, it can't be said the principle is being observed when unchaste behavior is raised directly in the court.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Preparatory investigation
  • Prosecution
  • Investigative judge
  • Prosecutor
  • Separation

مراجع

 
منابع
آخوندی، م. 1386. آئین دادرسی کیفری. جلد 2، چاپ 9، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. (کتاب)
آخوندی، م. 1387. آئین دادرسی کیفری. جلد 6، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. (کتاب)
آشوری، م. 1356. سخنی در زمینه بند 1 ماده 60  قانون آیین دادرسی کیفری. مهنامه قضایی، 146: ص 75-69. (مقاله)
آشوری، م. 1385. آیین دادرسی کیفری. جلد 1. چاپ یازدهم، انتشارات سمت. (کتاب)
بولانژه، ژ. 1376. اصول کلی حقوق و حقوق موضوعه. ترجمة علی­رضا محمدزاده وادقانی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی (دانشگاه تهران)، 36: ص 100-73. (مقاله)
حجتی، م. 1389. قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب در نظم حقوقی کنونی. چاپ اول، کتاب آوا. (کتاب)
خالقی، ع. 1393. نکته­ها در آیین دادرسی کیفری. چاپ سوم، موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی، شهر دانش. (کتاب)
خاور، م. 1357. بازپرس یا قاضی تحقیق (تبصرة 1 الحاقی به ماده 40 قانون آئین دادرسی کیفری اصلاحی 1352). کانون وکلا، 142: ص 21-12. (مقاله)
شاملو احمدی، م. 1383. دادسرا و تحقیقات مقدماتی. چاپ دوم، دادیار. (کتاب)
شاملو، ب. 1390. عدالت کیفری و اطفال (شخصیت طفل، بزه‌کاری، دادرسی، پاسخ‌ها). چاپ اول، جنگل.  (کتاب)
قراچورلو، ر. 1381. انصاف و بی‌طرفی در دادگاه‌های اتحادیه اروپا: طبق ماده 6 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر. وکالت، 11: ص  37-34. (مقاله)
کوشکی، غ. 1387. بررسی اختیارات و وظایف دادستان در آئین دادرسی کیفری ایران و فرانسه. رساله دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.(پایان نامه)
لارگیه، ژ. 1378. آیین دادرسی کیفری فرانسه. ترجمة حسن کاشفی اسمعیل­زاده، چاپ اول، کتابخانه گنج دانش. (کتاب)
مهاجری، ع. 1381. آیین رسیدگی در دادسرا. چاپ اول، فکر سازان. (کتاب)
مؤذن­زادگان، ح. 1383. دادرسی کیفری ویژه اطفال در حقوق ایران. ندای صادق، 33: ص 161-139. (مقاله)
موسوی خمینی، ر. بی تا. ولایت‌فقیه. انتشارات کاوه. (کتاب)
ناجی، م. 1385. بی‌طرفی در دادرسی کیفری. مجلة حقوقی دادگستری، 56 و 57: ص 78-29. (مقاله)
نبی­پور، م. 1384. نقدی بر قانون دادسرا مصوب سال 1381. مجلة دادرسی، 50: ص 56-51. (مقاله)
Delmas-Marty, M. and J.R. Spencer. 2002. European criminal procedures (Vol. 25). Cambridge University Press. (book)
Esmein, A. 2000. A history of continental criminal procedure: with special reference to France (Vol. 5). The Lawbook Exchange, Ltd. (book)
Forowicz, M. 2010. The reception of international law in the European Court of Human Rights. Oxford University Press. (book)
Jones, M. And P. Johnstone. 2011. History of criminal justice. Routledge. (book)
Khan, K. A., Buisman, C. and C. Gosnell. 2010. Principles of evidence in international criminal justice. Oxford University Press. (book)
Kocsis, R. N. 2007. Criminal profiling: International theory, research, and practice. Springer Science & Business Media. (book)
Li, C. 2008. Adversary system experiment in Continental Europe: Several lessons from the Italian experience. J. Pol. & L., 1, 13. (Journal)
McKee, J. Y. 2001. Criminal justice systems in Europe and North America. HEUNI. (book)
Ploscowe, M. 1933. The administration of criminal justice in France. Journal of Criminal Law and Criminology (1931-1951), 24(4): 712-722. (Journal)
Schwartz, V. L. 2007. Comparing the U.S. and French models of criminal pre-trial investigation. (Doctoral dissertation, Stanford University).
Snyder, F. G. 2000. The Europeanisation of law: the legal effects of European integration (Vol. 1). Hart. (book)
Summers, S. 2007. Fair trials: The European criminal procedural tradition and the European Court of Human Rights. Hart. (book)
Terrill, R. J. 2012. World criminal justice systems: A comparative survey. Routledge. (book)
White, R. M. 2006. Investigators and prosecutors or, desperately seeking Scotland: Re-formulation of the “Philips Principle”. The Modern Law Review, 69(2): 143-182. (Journal)
پژوهشنامه حقوق کیفری
دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13
فروردین 1395
صفحه 141-163

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار